هولیسم (کلیت گرائی) (2)

  ساختارهای شکوهمند مولکول ها

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

برگردان شین میم شین

11

·       هولیسم را می توان بدلیل این تعمیم بخشی و بدلیل توجه جدی به ساختار و شیوه رفتار کلیت ها، آنجا که خصلت سیستمی واقعیت را و گشتاور دینامیسم (پویائی)، تنظیمگری و خود تنظیمگری درونی کلیت ها را مورد تأکید قرار می دهد، بلحاظی جزو پیشاهنگان سیستمتئوری سیبرنتیکی محسوب داشت.

12

·       هولیسم علیرغم این شیوه حل تا حدودی ماتریالیستی مسئله کلیت، سرانجام به خط متافیزیک کهنه برمی گردد و ضمن برسمیت شناختن وابستگی متقابل جزء و کل، جنبه کلیت مندی را عمده می کند.

13

·       بدین طریق اسموتس با مطلق کردن دینامیسم درونی چیزها تعین  مادی سیستم ها را نادیده می گیرد: 

·       «ماده خود چیزی غیر از انرژی ساختار گرفته ی متراکم نیست که در قالبی ریخته شده است.

·       ماده، از این نظر، تنها فرمی از انرژی است.»

·       (اسموتس، «جهان هولیستی»،  1938، ص 50)

14

·       بدین طریق، ماده بمثابه قالب خشک و خالی برای واحدهای نیرو  تعریف می شود و انرژی به درجه ماهیتی مستقل و غیر وابسته ارتقا داده می شود.

15

·       عواقب مطلق کردن یکجانبه کلیت در تئوری توسعه  هولیستی نیز خود را عیان می سازد.

16

·       نظریه جدید مربوط به ماده را هولیسم نمی تواند اصولا از طرق طبیعی توضیح دهد.

17

 ژان کریسیتان اسموتس (1870 ـ 1950)

فیلسوف، دولتمدار انگلیس، در افریقای جنوبی، نخست وزیر افریقای جنوبی (1919 ـ 1924) 

از مؤسیسین هولیسم

از مهره های کلیدی ارتش انگلستان در جنگ جهانی اول

·       اسموتس که محیط زیست و وابستگی متقابل اجزاء را نادیده می گیرد، باید برای توضیح علل پیدایش کیفیت جدید از کیفیت کهنه، دست به دامن فاکتوری دیگر شود که با ورودش به قالب مربوطه، تحول صورت می پذیرد:

·       «ما در هر پیشرفتی نه تنها شاهد ساختار جدیدی هستیم، بلکه علاوه بر آن شاهد ایکسی به این یا آن فرم هم هستیم.»

·       (اسموتس، «جهان هولیستی»،  1938، ص 40)

18

·       اسموتس چی بودن این ایکس را تصریح نمی کند، ولی اگر کمی تعمق بخرج دهیم، متوجه می شویم که منظور او انتله شی   به معنای ویتالیستی آن است.

·       (انتله شی مفهوم اساسی در فلسفه ارسطو است.

·       انتله شی بنظر ارسطو عبارت از فرمی است که خود را در ماده واقعیت می بخشد (از حالت روح به صورت ماده در می آید، مادیت می یابد. مترجم)

·       انتله شی کردوکار و یا نیروی آماجگرا و کمال بخش است که بمثابه یک اصل، تعیین کننده و مشروط سازنده هر توسعه و تکامل، بویژه هر توسعه و تکامل موجودات زنده است.

·       اصولا هر جهان بینی ایدئالیستی که در آن تفکر تله ئولوژیکی (غایت مندی) به نوعی نقش بازی می کند، حاوی مفهوم انتله شی است:

·       مثلا اسکولاستیک، نئواسکولاستیک، ویتالیسم، فلسفه لایب نیتس.

·       مراجعه کنید به تله ئولوژی. مترجم) 

ادامه دارد.