اریش فروم
(Erich Fromm)
( ۱۹۰۰ – ۱۹۸۰)
م. معمار نژاد
درنگی
از
شین میم شین
خلاصه‌ای از دیدگاه‌های فروم درباره آزادی:
چرا نیاز به تأیید، آزادی را از بین می برد؟
فروم
توضیح می دهد
که
انسانها از کودکی یاد می گیرند
برای پذیرش و محبت، رفتارهای
خاصی را انجام دهند.
این نیاز طبیعی است
اما زمانی خطرناک می شود
که
فرد تمام
ارزش و هویت خود را در نگاه دیگران جستجو کند.
در این حالت فرد به جای
تصمیم گیری مستقل،
مطابق با انتظارات دیگران عمل میکند.
از ابراز عقاید و احساسات واقعی خود می ترسد.
همیشه نگران است که دیگران درباره اش چه فکری می کنند.
این
وابستگی به تأیید دیگران،
نوعی بردگی روانی ایجاد می کند که در آن فرد به
جای اینکه زندگی را بر اساس ارزشهای درونی خود بسازد،
مطابق با استانداردهای
جامعه، خانواده یا دوستانش رفتار می کند.
ما این فراز از دعاوی اریش فروم را نخست تجزیه و سپس تحلیل می کنیم:
۱
فروم
توضیح می دهد
که
انسانها از کودکی یاد می گیرند
برای پذیرش و محبت، رفتارهای
خاصی را انجام دهند.
محتوای این جمله اریش فروم این است
که
اتیک (اخلاق و رفتار و آداب و عرف و عادات) حاکم در هر جامعه که اتیک طبقه حاکمه است،
از بدو کودکی به خورد اعضای جامعه داده می شود.
این چه ربطی به آزادی (اختیار) دارد؟
حتی کریم گفته است که خلایق به دین ملوک شان می گروند.
ملوک
عالی ترین اعضا و نمایندگان طبقه حاکمه اند.
این جزو اصول تربیتی اعضای جامعه است و به اعضای جامعه دیکته و تحمیل می شود تا به عادت تبدیل شود و آب به آسیاب همیشه گردان طبقه حاکمه ریخته شود.
مقبولیت و محبت در صورت رعایت اتیک حاکم،
رشوه ای برای خام و خر کردن کودک است.
۲
این نیاز طبیعی است
این نیاز طبیعی است
این نه نیازی ناتورال (طبیعی)، بلکه الزامی سوسیال (جامعتی) و طبقاتی است.
پا شدن به پای هر نره خری،
سلام دادن به هر رهگذری،
تحمل تنبیه و تحقیر و توهین هر اوتوریته ای
نه نیازی طبیعی، بلکه اجباری جامعتی است.
۳
اما زمانی خطرناک می شود
که
فرد تمام
ارزش و هویت خود را در نگاه دیگران جستجو کند.
پذیرش اتیک حاکم
مثل خیلی از پذیرش ها و تمکین ها
جبری است و نه اختیاری.
فرد
مجبور به رقصیدن به ساز طبقه حاکمه می شود.
در غیر این صورت زندگی برایش تنگ و دشوار می گردد.
علیرغم آن
هر کس بسته به جایگاه طبقاتی اش
اتیک خاص خود را حفظ می کند.
یعنی
در بستر دیالک تیکی از اتیک رعیتی ـ پرولتری و اتیک فئودالی ـ بورژوایی زندگی می کند.
به محک دیگران زدن اتیک خود، نه به معنی جست و جوی ارزش و هویت خود در دیگران، بلکه به معنی زندگی در داربست دیالک تیکی فوق الذکر است.
ادامه دارد.
