اریش فروم
(Erich Fromm)
( ۱۹۰۰ – ۱۹۸۰)
م. معمار نژاد
درنگی
از
شین میم شین
خلاصه‌ای از دیدگاه‌های فروم درباره آزادی:
آزادی دو بُعد دارد:
الف
آزادی از چیزی:
رهایی از سلطه، اقتدار، و فشارهای بیرونی.
ب
آزادی برای کسب چیزی:
توانایی برای انتخاب آگاهانه، بیان خود و مسئولیت‌پذیری در قبال خویشتن و جامعه.
چه تعریفی و به عبارت بهتر، چه تحریفی فروم دارد:
۱
آزادی برای کسب چیزی:
توانایی برای انتخاب آگاهانه
آزادی برای به دست آوردن چیزی
یعنی
توانایی برای انتخاب آگاهانه چیزی.
فروم
هنوز نمی داند که مفاهیم (مثلا آزادی، کسب، توانایی، انتخاب و آگاهی) منحصر به فردند.
کسی حق ندارد، بگوید لولهنگ و خلایق فکر کنند که سرنگ و یا نهنک و یا سرهنگ گفته است.
آزادی برای به دست آوردن چیزی
یعنی
داشتن حق کسب چیزی.
مثلا
داشتن حق چیدن سیبی از حیاط همسایه.
اتفاقا
بشر هر چه ناآگاهتر و نادانتر باشد و حتی حیوانتر باشد،
بنا بر ادعای فروم،
آزادتر و مختارتر خواهد بود و سیب را حتی از سبد میوه فروش برخواهد داشت.
مثال دیگر:
رفتن کودکان مذکر و مؤنث به مدرسه در نظامات سرمایه داری و سوسیالیستی،
نه تنها حق بلکه تکلیف همه اعضای جامعه است.
یعنی
نه نیازی به انتخاب هست و نه نیازی به آگاهی.
این ولی به معنی آزادی کسی نیست.
این به معنی نیاز طبقه حاکمه به اموزش و پرورش کادر علمی و فنی است.
۲
آزادی برای کسب چیزی:
بیان خود
آزادی برای کسب چیزی
یعنی
بیان خود؟
منظور فروم
احتمالا بیان نظر خود و یا تعیین موضع خود است.
آزادی
از دید فروم
داشتن حق ابراز نظر و اعلام موضع است.
منظور اجامر بورژوازی هم از آزادی همین است:
مثلا
اکثریت سکنه طویله های امپریالیستی
در نهایت خریت، از حریت برخوردارند.
برای اینکه حق ابراز نظر دارند.
مثلا
لاشخورهایی را آگاهانه به عنوان رئیس جمهور انتخاب می کنند.
۳
آزادی برای کسب چیزی:
مسئولیت‌پذیری در قبال خویشتن و جامعه.
مگر
قبول مسئولیت
به معنی کسب چیزی است و نه به معنی تن در دادن به تکلیفی و وظیفه ای؟
یعنی
قبول محدودیت و دردسر.
اینکه آزادی نیست.
این بدبختی است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر