ویتالیسم (5) (بخش آخر)

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

برگردان شین میم شین

  

·       دریش نظریه خود را نه بر بنیان ترکیب ماده زنده و غیر زنده، بلکه بر مبنای این ادعا عرضه کرد که شیمیسم ببرکت انتله شی ها ست که می تواند در آزمایشگاه مواد ارگانیکی تولید کند و گرنه پروتئین های مصنوعی نمی توانند فونکسیون حیاتی داشته باشند.

1

·       بنظر او فونکسیون انتله شی ها (و پسیکوئید ها) عبارت است از انتظام اجزاء نسبت به کل، هدایت اجزاء بوسیله کل، تنظیم، ترمیم و بهسازی و غیره.

2

·       دریش اگرچه ضمنا به خود ویژگی حیات اشاره می کرد، ولی با جدا کردن فونکسیون از ساختار مشروط کننده اش، به تفسیر نادرست نتایج تئوری توارث و حتی کشفیات خود در زمینه اونتوژنزه می پرداخت.

·       مراجعه کنید به تئوری پیدایش، ژنتیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

3

·       ارگانیسم (اندام)  بنظر دریش (و همچنین از دیدگاه مکانیسیسم) عبارت است از ماشین فیزیکی ـ شیمیائی ئی که بمثابه دست افزار فاکتورهای غیرمادی حیاتی (که با مواد در پیوند قرار دارند) عمل می کند. 

4

·       دیگر نمایندگان ویتالیسم به شرح زیر بوده اند:

الف

 ادوارد فون هارتمن (1842 ـ 1906)

فیلسوف آلمانی

·       ادوارد فون هارتمن از «قوای تنظیمگر» عالی سخن می گفت.

ب

 هنری برگسون (1859 ـ 1941)

فیلسوف فرانسوی

برنده جایزه نوبل ادبیات (1927)

همراه با نیچه و دیلتی از نمایندگان مهم فلسفه حیات

مؤلف آثار متعدد

·       برگسون که بنظرش حیات یعنی «جریان تأثیرگذاری بر ماده مرده.»

5

·       امروزه به وجود قوای حیاتی، عمدتا در نئوتومیسم (ونسل و امثالهم)  باور دارند.

·       مراجعه کنید به نئوتومیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

6

·       یکی از مکاتب خویشاوند با ویتالیسم، هولیسم نام دارد.

·       مراجعه کنید به هولیسم (کلیت گرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

7

فون برتالانفی

·       ویتالیسم از سوی زیست شناسانی مانند فون برتالانفی، هارتمن، شاکسل و سیستمتئوری سیبرنتیکی مورد انتقاد شدید قرار گرفت.

·       مراجعه کنید به  سیستمتئوری، سیبرنتیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

8

·       بدین طریق نشان داده شد که کلیت مندی، اکوی فینالیته و امثالهم نتیجه وابستگی متقابل جزء و کل و وجود سلسله مراتب سیستمی (سیستم هیرارشی) ارگانیسم ها ست.

·       مراجعه کنید به اکوی فینالیته، دیالک تیک خود مختاری ـ هیرارشی، دیالک تیک جزء و کل در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

9

·       از دیدگاه سیستمتئوری، رفتار هدفگرا، خود تنظیمگری، خود سازماندهی و غیره ی ارگانیسم ها بر عوامل زیرین مبتنی اند:

الف

·       بر دیالک تیک درونی سیستم های آلی (ارگانیکی)   

ب

·       بر وابستگی متقابل میان سیستم و محیط پیرامون آن.

10

·       اگرچه با هر شناخت پایه ای در بیولوژی، با هر کشفی در این رشته، با افشای ماهیت فاکتورهای به اصطلاح غیرمادی حیاتی از اعتبار ویتالیسم کاسته می شود، ولی اثبات قطعی بطلان آن تنها با استفاده از استنتاج مبتنی بر احتمالات می تواند صورت گیرد.

11

·       یعنی باید با استناد به نا معتبر بودن راه حل های قدیمی ویتالیسم، نا معتبر بودن راه حل های جدید آن را نتیجه گرفت.

12

·       از این رو بطلان اصولی آن را نه از موضع علمی ـ بیولوژیکی، بلکه از موضع فلسفی می توان اثبات کرد.

·       (منظور از موضع علمی، موضع علوم منفرد از قبیل شیمی و بیولوژی و غیره است. مترجم)

الف

·       باید نشان داده شود که ویتالیسم بمثابه فرم نمودین ایدئالیسم عینی بر بازسازی اصولا فکری نادرست مبتنی است که منشاء آن در جدا کردن ماده از خواص آن است.

ب

·       به همین دلیل است که ویتالیسم نمی تواند حرکت چیزها را ناشی از تأثیر متقابل خواص آنها دریابد.

13

·       اگر ویتالیسم بلحاظ توضیح یکجانبه و غیر دیالک تیکی (همانند مکانیسیسم) تا حدودی توجیه تاریخی داشته، اما بعد از انتقاد ماتریالیستی ـ دیالک تیکی از مبانی ویتالیسم و مکانیسیسم، دیگر نمی تواند از هیچ حقانیتی برخوردار باشد. 

پایان