خود آموز خود اندیشی (۱۱۹۷)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت دهم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص  ۸۹)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

 

خلاف طریقت بود کاولیا

تمنا کنند از خدا، جز خدا

معنی تحت اللفظی:

اگر اولیاء (ولی ها) از خدا چیزی جز خود خدا بخواهند،

از طریقت خبر ندارند.

سؤال این بود

که سعدی برای چه روابط زمینی را در آئینه آسمان منعکس می کند؟

 مثلا میان عشق اولیاء  به خدا و عشق بندگان و رعایا و پرولتاریا به اربابان برده دار و فئودال  و سرمایه دار

علامت تساوی می گذارد؟

 

سعدی رابطه چیزهای زمینی را با انعکاس آسمانی ـ انتزاعی آنها وارونه می سازد.

 

وارونه سازی دیالک تیک عاشق و معشوق

را

حافظ به کسب و کار اصلی خود تبدیل می کند.

 

او حتی واقعیات امور زمینی را وارونه می سازد:

در فلسفه حافظ

سفید سیاه، روز شب، شیرین تلخ، حلال حرام و خیر شر می شود.

 

سعدی

 انعکاس آسمانی ـ انتزاعی سلاطین فئودالی

 را خداوند تعالی نام می دهد

 و

خوانین و سلاطین زمینی را خداوندان زمین و یا ظل الله می نامد.

به عبارت دیگر،

زیر قلم سعدی،

واقعی واهی می شود و واهی، واقعی،

 حقیقی مجازی می شود و مجازی، حقیقی.

 

ادامه دارد.