سعدی شیرازی
( ۵۶۸ - ۶۷۱ هجری شمسی)
حکایت نهم
(گلستان با ب اول، ص 29)
تحلیلی
از شین میم شین
دلیل دوم
هر
آن، که تخم بدی کشت و چشم نیکی داشت
دماغ
بیهده پخت (اشتباه اندیشید) و خیال باطل بست
·
سعدی در این بیت، دیالک تیک
ببیم و امید را به شکل دیالک تیک کشته و درویده
بسط و تعمیم می دهد، که مهر و نشان دیالک تیک داد و ستد
را بر پیشانی خود دارد:
·
کاشتن تخم بدی (داد) و درویدن سنبل بدی (ستد)
·
کاشتن تخم نیکی (داد) و درو کردن سنبل نیکی (ستد.)
·
به نظر سعدی، جهان کشتزار بزرگ و پهناوری است، با
قانونمندی های عینی لایزال :
·
هرچه بکاری، همان را درو خواهی کرد.
·
کسی که تخم بدی می کارد، بیهوده در صدد دروکردن سنبل نیکی
است.
هشدار
ز
گوش، پنبه برون آر و داد خلق بده
و
گر تو می ندهی داد، روز دادی هست
·
سعدی در این بیت، دیالک تیک
داد و ستد را به مثابه قانونی مطلق و جهانشمول مطرح می سازد که شامل حال
همه از شاه تا گدا می شود:
·
بزعم سعدی، برای هر ستدی باید دادی داده شود و گرنه سیکل
داد و ستد بسته نخواهد شد و ستاننده بدهکار دهنده خواهد ماند.
1
·
قانون داد و ستد قانون دیالک تیکی بنیادی و سرپیچی
ناپذیری است و حتی در عالم جمادات و ذرات
اتمی معتبر است.
2
·
شاه باید داد خلق را بدهد.
3
·
استثمارگر باید ثروت غصب شده را به توده مولد برگرداند و
گرنه توده مولد حق دادخواهی خواهد داشت و در صورت وقوف به قدرت متحد خویش، در صورت
تشکل در حزب خویش و تشکیل گردان های پیکار
خویش، به قیام برخواهد خاست و داد خود را خواهد ستاند.
4
·
هشدار سعدی صریح و روشن است، حتی اگر او منظور دیگری را
در سر داشته باشد:
ز
گوش، پنبه برون آر و داد خلق بده
و
گر تو می ندهی داد، روز دادی هست
5
·
تئولوژی (فقه) روز داد مبتنی بر حساب و کتاب و سؤال و جواب بعد
از رستاخیز خلق مولد را در آیینه زلال آسمان منعکس می کند و به شکل روز داد مبتنی
بر حساب و کتاب و سؤال و جواب الهی بعد از رستاخیز خیالی و واهی در می آورد و برای
تخدیر و تحمیق و تسکین توده های مولد به خورد آنها می دهد.
6
·
سعدی هم همین منظور را دارد، اگر چه از رستاخیز مردم بی
خبر نیست.
·
سعدی شاهنامه خوانده است و شاهنامه فردوسی نه شاهنامه،
بلکه دادنامه، رستاخیزنامه است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر