خردستیزی (ایراسیونالیسم) (2) (بخش آخر)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان شین میم شین

9

  

·        به قول انگلس، در فلسفه وحی شلینگ «اولین تلاش برای وارد کردن قاچاقی اوتوریته پرستی، عرفان عاطفی و خیالبافی های معرفتی به علم تفکر آزاد» به چشم می خورد.  

10

 آرتور شوپنهاور (1788 ـ 1860)

فیلسوف، نویسنده و استاد در مدارس عالی آلمان

از مهمترین فلاسفه بورژوائی واپسین

آموزش او شامل اتیک، متافیزیک و استه تیک بوده است.

او فلسفه کانت را مرحله تدارکی فلسفه خویش می دانست.

او جهان را مبتنی بر اصل غیرعقلائی قلمداد می کرد.

در زمینه آموزش ایده ای افلاطون و فلسفه های شرق نیز صاحب نظر بوده است.

او نماینده ایدئالیسم ذهنی و در تئوری شناخت نماینده سوبژکتیویسم بوده است.

  

·        خردستیزی در فلسفه های کیرکگارد، شوپنهاور و نیچه به بخش جهان بینانه اصلی بدل می شود.

11

·        تأثیرات متنوعی از سوی این فلاسفه بر جریانات مختلف فلسفی و قبل از همه بر فلسفه بورژوائی واپسین آلمان گذاشته می شود که در گذر از فلسفه حیات، نئوهگلیانیسم و اگزیستانسیالیسم، در ایدئولوژی فاشیسم آلمان به نقطه اوج خود می رسد.

12

·        فلسفه بورژوائی مدت مدیدی است که بر خردستیزی وفادار مانده است.

13

·        مظاهر عمده خردستیزی در حال حاضر بویژه به شرح زیرند:

الف

·        نئوتومیسم  

ب

·        اگزیستانسیالیسم

ت

·        پراگماتیسم

پ

·        پرسونالیسم.

·        مراجعه کنید به نئوتومیسم، اگزیستانسیالیسم، پراگماتیسم و پرسونالیسم  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

14

·        در پوزیتیویسم و نئوپوزیتیویسم نیز عناصر ایراسیونالیستی نیرومندی یافت می شوند.

·        مراجعه کنید به پوزیتیویسم و نئوپوزیتیویسم  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

15

·        اگرچه میان جریانات ایدئالیستی مختلف فلسفه بورژوائی معاصر، خویشاوندی نزدیکی وجود دارد، ولی شکوفائی خردستیزی در آنها ـ در وهله اول ـ روند فلسفی ذاتی و روند پیشرفت گام بگام طرح مسائل، حل مسائل و طرح مسائل جدید نبوده و نیست، بلکه عمدتا گشتاور مبارزه طبقاتی ـ ایدئولوژیکی است. 

16

·        مظاهر مختلف کم و بیش روشن خردستیزی در فلسفه بورژوائی معاصر، محتواها و فرم های بروز آن از شرایط سیستمی سرچشمه نمی گیرند، بلکه به وضع مبارزه طبقاتی در عصر حاضر، میان بورژوازی امپریالیستی و طبقه کارگر وابسته اند.

وجوه مشترک همه خردستیزی ها

الف

·        تخریب تفکر علمی.

ب

·        بی اعتبار ساختن فهم و عقل.

ت

·        جایگزین ساختن فهم و عقل بوسیله الهام (اینتوئی سیون)   

پ

·        تشکیل آموزش های معرفتی اشرافی (اریستوکراتیکی)

ث

·        اختراع اسطوره ها برای سرپوش نهادن بر روند تاریخی.

ج

·        دفاع از سیستم اجتماعی امپریالیستی.

17

·        خردستیزی ـ بمثابه آموزش ـ یکی از ارتجاعی ترین و علم ستیز ترین پدیده ها در فلسفه معاصر بورژوائی است.

·        مراجعه کنید به اگنوستیسیسم، چیز در خود در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان