سیری در جهان بینی احسان طبری (۴۲)

احسان طبری (1295 ـ 1368)

تحلیلی از شین میم شین

دمی خاموش

 اينک بانگ هايی مي رسد ايدر (اینجا)

سرودی گرم می خوانند، يارانی که با حيدر

سوی پيکار، پويانند.

 بشنو در ضمير خود، نوای جاودانی ارانی را که می گويد:

  «به راه زندگی ، از زندگی بايست بگذشتن»

·      معنی تحت اللفظی:

·      لحظه ای ساکت باش و بشنو.

·      اکنون صداهائی به گوش می رسند.

·      صدای سرود یاران حیدر که رهسپار پیکارند.

·      ضمنا به طنین ابدی صدای ارانی در دل خویش گوش بده که می گوید:

·      «در راه زندگی باید از زندگی صرفنظر کرد.»

۱

  اينک بانگ هايی مي رسد ايدر (اینجا) 

سرودی گرم می خوانند، يارانی که با حيدر 

سوی پيکار، پويانند.

·      احسان طبری در این بند شعر، از عهد مازیار و سندباد و مرداویج و مزدک و بابک به عصر حاضر می رسد.

·      از ماضی چندین سده قبل به ماضی چند دهه قبل.

·      به حیدر عموغلی و یاران.

·      تصور و تصویر حاصله از این بند شعر این است که حیدر پیشاپیش یاران انگشت شمارش روانه پیکار است.

·      قرن ها گذشته، ولی فرم ها همان مانده اند که بوده اند، تازه اگر فقیرتر از قبل نشده باشند.

۲ 

اينک بانگ هايی مي رسد ايدر (اینجا) 

سرودی گرم می خوانند، يارانی که با حيدر 

سوی پيکار، پويانند.

·      چون ما از مازیار و سندباد و مرداویج اطلاع زیادی نداریم.

·      مزدک و بابک اما بیانگر و رهبر توده بوده اند.

·      ما در جنبش مزدک و بابک با دیالک تیک شخصیت و توده سر و کار داریم و نه با عصیان فردی خانی و یا خان زاده ای، شاهی و یا شاهزاده ای، قهرمانی، راهزنی، عیاری، یاغی ئی، عاصی ئی و یا نخبه ای.

۳

  بشنو در ضمير خود، نوای جاودانی ارانی را که می گويد:

«به راه زندگی، از زندگی بايست بگذشتن»

·      وقتی گفته می شود که احسان طبری اندرزگوئی از تبار سعدی است، به همین دلایل است.

·      ظاهرا ارانی بر آن بوده که در مبارزه برای بهسازی شرایط زیست، باید به استقبال مرگ رفت.

·      ما هنوز از ارانی چیزی نخوانده ایم تا صحت و سقم این ادعای احسان طبری را تعیین کنیم.

·      آثار ارانی را اما باید خواند و مورد تأمل قرار داد.

·      احسان طبری شخصا از یاران ارانی بوده و احتمالا نظر ارانی هم همین بوده است.

·      در این شعار ارانی و یا طبری اما در تحلیل نهائی، نه موضع فکری و اخلاقی توده ها، بلکه سجایای اخلاقی و رسم و آیین زندگی اشرافیت بنده داری و فئودالی و بورژوائی واپسین تبیین می یابد.

·      چون در این شعار طبری، نوعی نیهلیسم عملی تبیین می یابد.

·      در ایده ئولوژی پرولتاریای صنعتی و حتی توده های دهقانی کشورهای پیشرفته چنین تمایلاتی احتمالا وجود ندارند.

·      این تمایلات ماقبل بورژوائی و بورژوائی واپسین احتمالا خاص احزاب «کمونیستی» کشورهای عقب مانده از قافله صنعت و تمدن و تفکر علمی اند.

۴

بشنو در ضمير خود، نوای جاودانی ارانی را که می گويد:

  «به راه زندگی ، از زندگی بايست بگذشتن»

·      این ضمنا همان موضع نظری و عملی آوانتوریسم چپ (فدائیان به اصطلاح خلق، آنارشیسم و غیره و آوانتوریسم راست، فدائیان اسلام و مجاهدین خلق و لیملام و جریانات فاشیستی و فوندامنتالیستی و غیره) بوده و است.

۵

·      امروزه جوخه های اعدام امپریالیستی (نیروهای مسلح ویژه) و واحدهای انتحار فوندامنتالیستی نیز در تحلیل نهائی همین نیهلیسم را عملا نمایندگی می کنند.

·      البته نیهلیسم عملی القاعده و حزب الله و مجاهدین اسلام و خلق با توهمات مذهبی توجیه می شوند.

·      با جزم های مذهبی و وعده های بهشتی و غیره.

·      اینها همه بلحاظ ماهیت طبقاتی اما غیر پرولتری اند.

·      به عبارت روشن تر به طیف اجتماعی واپسین تعلق دارند، که آمیزه ای از برده داری واپسین، فئودالیسم واپسین و بورژوازی واپسین اند.

ادامه دارد.