فصل پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
پنجم
معمای
حیات به مثابه موضوع وحشت انگیز فلسفه
قسمت چهارم
ورود مسئله
ایدئالیسم در شبکه ارتباطی فلسفه حیات و پوزیتیویسم:
پراگماتیسم
فلیکس راوسون (1813 ـ 1900)
فیلسوف و باستانشناس فرانسوی
از نمایندگان فلسفه بورژوائی واپسین
ولونتاریسم (اراده گرائی)
·
مسئله اصلی پراگماتیسم بویژه در
فلسفه نیچه و ضمنا در فلسفه راوسون و شانسی رایت عرض اندام می کند.
شانسی رایت (1830 ـ 1875)
فیلسوف و ریاضی دان امریکائی
1
·
مسئله اصلی پراگماتیسم اما در آثار
پیرس و جیمز و ف. سی. ای شیلر (1864 ـ 1937) و ده وی (1859 ـ 1952) به مثابه طرح
فلسفی شکوفا می گردد.
2
ویلیام جیمز (1842 ـ 1910)
روانشناس، فیلسوف پراگماتیست آمریکائی
مؤسس روانشناسی آمریکائی
استاد دانشگاه هاروارد
آثار:
پراگماتیسم: نامی جدید برای طرز تفکر های قدیم
معنای حقیقت
·
فلسفه ویلیام جیمز در توسعه پراگماتیسم
نقش کلیدی به عهده داشته است؟
·
تعریف و تبیین جیمز، پراگماتیسم را
به مثابه گشتاور معتبر در جهان در تکمیل گذار به فلسفه بورژوائی واپسین نمودار می
سازد، که از سوئی بیانگر درهم تنیدگی تفکر بورژوائی واپسین اروپائی و امریکائی
بوده و از سوی دیگر این هاله و تصور را پدید می آورده که گویا پراگماتیسم بلحاظ
منشاء و ماهیت، فلسفه ای امریکائی (و یا یکی از فلسفه های امریکائی) است.
3
·
ویلیام جیمز نیز خطوط پوزیتیویستی
را از سر دو چهره ای (کله یانوس) پراگماتیسم نزود:
الف
·
جیمز به مثابه مدعی همشیرگی
پراگماتیسم و نئوپوزیتیویسم می توانست بر «تجربه گرائی افراطی» (امپیریسم رادیکال)
خود استناد کند.
·
(موریس، «برخی جنبه های فلسفه علمی اخیر
امریکا» (شناخت)، جلد 5، ص 144، 1935)
ب
·
جیمز به مثابه مورخ پراگماتیسم امریکائی
ضمنا می توانست با اشاره به این مسئله، در توضیح تاریخی و تئوریکی طرح های
پلورالیستی و اوولوسیونیستی خود، رلاتیویسم، پروبابلیسم و فالی بیلیسم را مورد
تأکید قرار دهد.
·
(رلاتیویسم (نسبیت
گرائی) به موضع معرفتی ـ نظری ئی (تئوری شناخت) اطلاق می شود که بنا بر آن، تنها
روابط و مناسباتی که اشیاء نسبت به همدیگر دارند، قابل شناسائی اند.
·
موضوع واقعی شناخت (وجود درخود) اما غیرقابل شناسائی است.
·
و لذا رلاتیویسم به این نتیجه
می رسد که حقیقت عینی مستقل از سوبژکت شناسنده وجود ندارد. مترجم)
·
مراجعه کنید به رلاتیویسم در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
·
(پروبابلیسم مکتبی است که بنا بر آن، در علوم
حقیقت مطلق وجود ندارد.
·
بلکه فقط احتمالات وجود دارند.
مترجم)
·
(فالی بیلیسم طرز نگرش مکتب انتقادی ـ
راسیونالیستی است که بنا بر آن، مرجع معرفتی خالی از خطا وجود ندارد. مترجم)
ت
·
اگرچه ویلیام جیمز از این تفاوت و
تنش خبر نداشت، ولی علیرغم آن در فلسفه او این مسائل نیز تشریح می شوند.
·
برای آشنائی با ناپیگیری اثر جیمر
تحت عنوان «اصول روانشناسی» و برای وقوف به تمایزات و تضادهای موجود در اثر او تحت
عنوان «هر دو فلسفه»، مراجعه کنید به
·
(اشنایدر، «تاریخ فلسفه امریکائی»، ص 313،
342، 1957)
ادامه دارد.
ویرایش:
پاسخحذففلسفه ویلیام جیمز در توسعه پراگماتیسم نقش کلیدی به عهده داشته است:
با پوزش