جدال بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) (1)

  پروفسور دکتر مانفرد بور 
برگردان شین میم شین

1

·        جدال بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) عنوانی است راجع به  چالش جریانات مختلف اسکولاستیک بر سر مسائل زیر:

الف

·        بر سر واقعی بودن  مفاهیم عام

·        (مثال:

·        سرو منفرد است.

·        درخت عام است.

·        چون شامل حال سرو سپیدار و صنوبر و غیره هم می شود. مترجم)

  

·        مراجعه کنید به دیالک تیک منفرد (خاص) و عام در تارنمای دایرة المعارف روشنگری   

ب

·        بر سر واقعی مجازی بودن مفاهیم عام  

ت

·        بر سر درجه واقعیت مفاهیم عام  

پ

·        بر سر واقعی بودن، مجازی بودن و درجه واقعیت عام ـ بطورکلی ـ در رابطه اش با منفردهای (مشخص)  

ث

·        بر سر واقعی بودن، مجازی بودن و درجه واقعیت عام ـ بطورکلی ـ در رابطه اش با افراد (مشخص) و چیزهای باصطلاح محسوس.  

2

·        مبنای این چالش ها در واقع، انتقاد ارسطو از آموزش ایده ای افلاطون و ارائه معنی دیگری ازآن بوده است:

الف

 افلاطون (447 ـ 347 ق. م.) 
فیلسوف یونان باستان و از شاگردان سقراط و معلم ارسطو

 تماشای ایده عینی بوسیله روح در ایام تهی بودن از جسم

·        آموزش ایده ای افلاطون، ایده ها را واقعیت راستین و اصیل می داند.

ب

·        آموزش ایده ای افلاطون، ایده ها را واقعیت اولیه می داند.

ت

·         آموزش ایده ای افلاطون به ترانسندنس ایده ها (وجود ماورای تجربی ایده ها) باور دارد.

پ

 ارسطو (384 ـ 332 ق. م.) 
ارسطو از مهمترین و متنفذترین فلاسفه تاریخ است.
او اصول بیشماری را هم بنیاد نهاده و هم تحت تأثیر جدی قرار داده است.
از آن جمله اند :
تئوری علوم
منطق
بیولوژی
فیزیک
اتیک
تئوری شعر
تئوری دولت  
ارسطو دانش زمان خود را به شرح زیر طبقه بندی کرده است :
ارگانون (که بعد از مرگ او به آثار او اضافه می شود.)
علوم تئوریکی (نظری)
علوم پراتیکی (عملی)
علوم پوئه تیکی (شعری)
علوم تئوریکی به اجزای زیر طبقه بندی می شوند :
فلسفه اولین (متافیزیک)
علوم طبیعی
علوم ریاضی (مته متیک)
فلسفه اولین به اجزای زیر طبقه بندی می شود :
تئوری جوهر
تئوری اصول
تئولوژی

·        ارسطو ایده ها را به معنی دو برابر کردن بیهوده ی چیزها تلقی می کند و ترانسندنس مورد ادعا را فرضیه زایدی می داند.

3

·        جدال بر مفاهیم عام ـ بلحاظ تاریخی ـ مسئله ای بر این مبنا بوده است.

4

 پورفیریوس (سمت راست) در گفتگو با ابن رشد 
پورفیریوس (233 ـ 305) 
فیلسوف اسکولاستیک آغازین
او بر خلاف پلوتین یا فلوطین ـ مؤسس نئوافلاطونیسم ـ بر ضد ارغنون ـ مجموعه آثار ارسطو در زمینه منطق ـ موضع نگرفت،
بلکه به هماهنگ سازی ارسطوئیسم با افلاطونیسم پرداخت که برای نئوافلاطونیسم ارزش رهنما داشت.
او به مثابه مخالف مسیحیت و منتقد انجیل شهرت داشته است.

·        جدال بر سر واقعیت (واقعی بودن)  مفاهیم عام در اسکولاستیک آغازین ـ قبل از همه ـ از طریق ترجمه مقدمه کتاب نئوافلاطونیستی بنام پورفیریوس در زمینه آموزش مقوله ای ارسطو به زبان لاتین از سوی بوتیوس آغاز می شود.

5

·        این اثر در قرون وسطای آغازین اشاعه وسیع داشته است.

6

·        پورفیریوس اگرچه به پیروی از ارسطو به تدریس پنج مفهوم منطقی می پردازد، که به شرح زیر بوده اند:

الف

·        نوع

ب

·        گونه

ت

·        تفاوت

پ

·        خاصیت و یا خودویژگی جبری (ضرور)

ث

·        خاصیت و یا حالت تصادفی

·        مراجعه کنید به جبر (ضرورت)، تصادف، دیالک تیک ضرورت و تصادف در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

7

·        این پنج مفهوم پورفیریوس در مغایرت با مفاهیم عام محتوا، یعنی مقوله ها از مفاهیم عام نحوه و نوع احکام و یا نحوه صدور احکام تشکیل می یافتند.

8

·        پورفیریوس اما تعیین جبری (ضرور) و کامل واقعی بودن آنها را، بویژه واقعی بودن مفاهیم نوع و گونه را ـ صراحتا ـ مستلزم بررسی همه جانبه می داند و به عنوان «یک وظیفه» مطرح می کند.

·        پورفیریوس می نویسد :

·        «من در رابطه با مفاهیم نوع و گونه به پرسش های زیر پاسخ نخواهم داد:

الف

·        آیا مفاهیم نوع و گونه وجود خارجی (عینی)  دارند و یا فقط در ذهن ما وجود دارند؟

ب

·        و اگر وجود خارجی دارند،  آیا جسمانی اند و یا غیر جسمانی (مادی و یا روحی) اند؟

ت

·        آیا آنها مجزا و منفصل از چیزهای محسوس اند و یا در چیزهای محسوس قرار دارند و یا از چیزهای محسوس تشکیل یافته اند؟

پ

·        زیرا چنین کاری امر مهمی است و به بررسی همه جانبه نیاز دارد.»

ادامه دارد.