فصل پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
پنجم
معمای
حیات به مثابه موضوع وحشت انگیز فلسفه
قسمت دوم
ایدئالیسم
حیات:
گئورگ سیمل (1858 ـ 1918)
22
ارنست
ترولچ (1865 ـ 1923)
تئولوگ،
فیلسوف فرهنگ، سیاستمدار لیبرال
آثار:
آته
ئیسم، تئولوژی، مسیحیت (2000)
لوتر
و جهان مدرن (2000)
متد
تاریخی و دگماتیکی در تئولوژی (1898)
هیستوریسم و
مسائل آن (1922)
هیستوریسم و
غلبه بر آن (1924)
·
همان دوپهلوئی در تحول طرح سوسیولوژیکی
(جامعه شناسی) سیمل نیز ضمنا آنجا بروز می
کند که او نسبت به جامعه شناسی بی علاقه می گردد.
·
به قول ترولچ:
·
«سیمل در سال های آخر عمر خود از بحث راجع به
مسائل سوسیولوژیکی مطروحه از سوی من خود داری می کرد و می گفت که دیگر علاقه ای به
این مسائل ندارد.»
·
(ترولچ، «هیستورسم و مسائل مربوط بدان»، ص
573)
23
داوید امیل دورکهایم
آوانگاری
فرانسوی
(1858
ـ 1917)
جامعه
شناس بزرگ قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم
·
سیمل ـ بسان دورکهایم ـ در زمینه
مسائل بنیادی جامعه شناسی در کلیه آثارش از آثار آغازین تا آثار واپسین، با آخرین
مسئله حل ناشده خاص جامعه به مثابه موضوع علم جامعه شناسی سر و کله می زند.
الف
·
او مسائل مربوط به جامعه را در روح
جا می دهد و ضمنا می خواهد که «موضوع جدید
را، یعنی موضوع خود را که تحقیق در زمینه آن، جامعه شناسی را به علم مستقل با حد و مرز معین بدل می سازد»،
نجات دهد و مورد پژوهش جزء به جزء قرار دهد.
ب
·
سیمل در اثر آغازین خود تحت عنوان «جامعه
شناسی. بررسی هائی راجع به فرم های اجتماعیت»، می نویسد:
·
«اکنون تردیدی نیست که کلیه روندهای اجتماعی و
غرایز جایگاه خود را در روح دارند و اجتماعیت، پدیده ای روحی است.»
·
(سیمل، «مجموعه آثار»، جلد 2، ص 17، 1958)
ت
·
سیمل در اثر بعدی خود تحت عنوان «مسائل
اساسی جامعه شناسی»، علیرغم جا به جائی تأکیدات، با همان مسئله، یعنی با محتوا، خودویژگی
و حقانیت طرح خود راجع به جامعه در رابطه با فرد و روان فردی سر و کله می زند و بر
توضح پسیکولوژیستی مفهوم جامعه پافشاری می کند:
·
«اگر این مفهوم را در عامیت فراگیرش در نظر
گیریم، به معنی تأثیر متقابل روحی میان افراد خواهد بود.»
·
(سیمل، «پل و در» (مقالات فلاسفه راجع به تاریخ،
مذهب، هنر و جامعه) ، ص 212، 1957)
24
·
مقوله فرم در خود و برای خود بی
زمان و محض و مطلق اجتماعیت (تشکیل جامعه) که قرار بود در پی شیوه نگرش سوسیولوژیکی
به تجرید خاص بررسی های غیر پسیکولوژیکی روندهای روحی مشروعیت ببخشد، منشاء نئوکانتیانیستی
ـ پوزیتیویستی داشته است.
·
مراجعه کنید به نئوکانتیانیسم، پوزیتیویسم
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
·
سیمل می نویسد:
·
«بدین ترتیب، موضوعات جامعه شناسی را روندهای
روحی تشکیل می دهند که واقعیت بی واسطه آنها را در وهله اول، مقولات پسیکولوژیکی تبیین
می دارند.
·
این مقولات اما در خارج از هدف
نگرش سوسیولوژیکی می مانند که عمدتا فقط در روندهای روانی قرار دارند و چه بسا فقط
بوسیله آنها ست که شیئیت (خصلت مادی) اجتماعیت تبیین می یابد.»
·
(همانجا، ص 19)
25
·
فرم اجتماعیت در جامعه شناسی سیمل در
سوبژکتیویته مضاعفی گرفتار می ماند:
الف
·
از سوئی در سوبژکتیویته چیزها،
پدیده ها، سیستم ها و روندهای روانی
ب
·
از سوی دیگر در سوبژکتیویته هدف معرفتی
جامعه شناسی که از حد چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای روانی فراتر می رود.
·
نیت اصلی این فرم اجتماعیت که «حدوث
روحی را مورد صرفنظر قرار می دهد» (همانجا، ص 18)، عبارت است از نشان دادن «اپریوری
(ماورای تجربیت) سوسیولوژیکی» برای بررسی قانونمندی شیئیت همان فرم های اجتماعیت.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر