تئوری هنر (6)

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

 گوت هلد افرائیم لسینگ (1729 ـ 1781)

نویسنده و شاعر برجسته روشنگری آلمان

·        این اندیشه فوق العاده حاصلخیز، میدان باز و وسیعی را به روی تخیل هنرمندانه می گشاید که از سوی بسیاری از هنرمندان و نظریه پردازان مثلا گوت هلد افرائیم لسینگ، گ. ف. فورستر، گوته و گورکی  مورد تأیید قرار می گیرد.

1

 ارسطو (384 ـ 332 ق. م.)

ارسطو از مهمترین و متنفذترین فلاسفه تاریخ است.

او اصول بیشماری را هم بنیاد نهاده و هم تحت تأثیر جدی قرار داده است.

از آن جمله اند :

تئوری علوم

منطق

بیولوژی

فیزیک

اتیک

تئوری شعر

تئوری دولت 

ارسطو دانش زمان خود را به شرح زیر طبقه بندی کرده است :

ارگانون (که بعد از مرگ او به آثار او اضافه می شود.)

علوم تئوریکی (نظری)

علوم پراتیکی (عملی)

علوم پوئه تیکی (شعری)

علوم تئوریکی به اجزای زیر طبقه بندی می شوند :

فلسفه اولین (متافیزیک)

علوم طبیعی

علوم ریاضی (مته متیک)

فلسفه اولین به اجزای زیر طبقه بندی می شود :

تئوری جوهر

تئوری اصول

تئولوژی

·        ارسطو تئوری ارزش هنری ئی را پدید می آورد که بر تفسیر خاصی از «حقیقت هنری» استوار شده است:

2

·        این تئوری ارسطو خودقانونیت نسبی آثار هنری را، هدف اخلاقی آن را و عاری از تناقض درونی بودن طرح اصلی آن را مبدأ قرار می دهد.

3

·        ایراد مبتنی بر «باور نکردنی بودن اثر هنری»، تنها زمانی برسمیت شناخته می شود که شاعر «بدون ضرورت ناگزیر از چیزهای باور نکردنی استفاده کند.»

·        (ارسطو، «پوئه تیک»، ص 25 )

4

·        بنا بر تئوری ارسطو، حقیقت تخیلی با حقیقت هنری سر سازگاری دارد.

5

·        تعیین کننده، نیروی اقناعی است که از هر اثر هنری تشعشع می یابد.

6

·        این بدان معنی است که ارزش هر اثر هنری بنظر ارسطو، در تحلیل نهائی بنا بر تأثیر آن بر روان انسان به مثابه موجودی اجتماعی تعیین می شود.

7

·        به عنوان مثال، تمامت پوئه تیک تراژدی ارسطو و مفهوم تبیین (کاتارسیس) او بر این تز مبتنی است.

8

·        بنیان تمامت استه تیک ارسطو و تئوری هنر او، انسانتصویر معین، هیئت ایدئال انسان آتنی بطور همه جانبه رشد یافته، بلحاظ اخلاقی متعالی و بلحاظ سیاسی فعال عصر خویش است.

·        مکتب اسکندر در هله نیسم بویژه در زمینه تئوری ادبیات در رابطه با کردوکار آموزشی از اهمیت خارق العاده ای برخوردار بوده است.

9

·        این مکتب با تیزاندیشی خاصی، عناصر سخنوری (رتوریک) ادبی را بلحاظ معنی در تبیین (دیکسیون) شاعرانه سیستماتیزه می کند. (در سیستمی جمعبندی می کند.) 

10

·        این مکتب آغازگاهی برای تئوری هنر محسوب می شود.

·        این مکتب مقولات بیشماری از قبیل استعاره، مقایسه، سبک، اخلاق، احساسات (پاتوس)، تعالی و غیره را پدید می آورد که هنوز هم امکانات مرجع واره ی خلاقی را عرضه می دارند. 

11

 «راجع به بزرگان»، اثر لونگینوس کاذب

·        در میان آثار هله نیسم، اثر لونگینوس کاذب تحت عنوان «راجع به بزرگان» به سبب وضوح نظری (تئوریکی) و احساس زیر و بم های موسیقیائی از امتیاز خاصی برخوردار است. 

12

·        مؤلف این اثر، پیوند کارکردی (فونکسیونال) محتوای هنری با فرم زبانی (زمینه مادی) را در مثال بزرگان مورد بررسی قرار می دهد و معیار ارزشی هنری تعیین کننده ای بدست آورد.

13

  «راجع به بزرگان»، اثر لونگینوس کاذب

·        لونگینوس کاذب وابستگی میان عناصر زیر را اثبات می کند:

الف

·        تبیین شاعرانه

ب

·        تأثیر طرح فکری و هنری

ت

·        تأثیر کاراکتر و شخصیت خالق هر اثر هنری  

14

·        لونگینوس کاذب از سنن هله نی در مقابل پدیده های زوال  و فساد در امپراطوری روم به دفاع برمی خیزد.

15

·        لونگینوس کاذب نوآوری غلط را به تیغ تیز انتقاد می سپارد که به دنبال اصالت صرف بوده است.

·        او نوآوری غلط را عارضه مرضی تلقی می کند که به افلاج خلاقیت هنرمندان منجر می شود.

ادامه دارد.