آنالوژی (قیاس) (3) (بخش آخر)

پروفسور گئورگ کلاوس

برگردان شین میم شین

آنالوژی فونکسیونی

·        آنالوژی فونکسیونی  بمراتب مهمتر از آنالوژی ساختاری است.

·         

·        مراجعه کنید به دیالک تیک ساختار و فونکسیون  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

1

·        آنالوژی فونکسیونی زمانی مطرح می شود که دو سیستم هم بلحاظ نوع عناصرشان و هم بلحاظ ساختمان ساختاری شان با یکدیگر تفاوت داشته باشند.

·        اما بلحاظ فونکسیونی که آندو به انجام می رسانند، با هم انطباق داشته باشند.

2

·        اگر دو سیستم سیبرنتیکی بلحاظ فونکسیون، آنالوگ (قابل قیاس) باشند، آنگاه می توان یکی را با دیگری جایگزین ساخت.

·        به عبارت دیگر یکی بمثابه مدل سیبرنتیکی دیگری محسوب می شود و تحلیل رفتاری، آزمایشات و غیره در یکی از آندو سیستم را نیز می توان بوسیله تحلیل رفتاری، آزمایشات و غیره در سیستم دیگر جایگزین ساخت.  

3

·        نه در آنالوژی ساختاری و نه در آنالوژی فونکسیونی، آنالوژی بطورکلی وجود ندارد.

·        بلکه همیشه فقط آنالوژی ئی وجود دارد که به فونکسیون های معینی نسبت داده می شود.

4

·        از این رو در آنالوژی ساختاری (یعنی تشابه) نیز مسئله خواص آنالوگ ماهوی و غیرماهوی مطرح می شوند.

5

·        این امر در استفاده از آنالوژی در عرصه استنتاجات تقلیلی و قبل از همه در استنتاج قیاسی (آنالوژیکی) نقش مهمی بازی می کند.

·        مراجعه کنید به تقلیل در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

6

·        دستیابی به حد آنالوژیکی و یا حد تشابه اصولا امکان پذیر است:

الف

·        اگر قرار باشد که دو سیستم S₁ و (S₂) آنالوگ و یا قابل قیاس باشند، دلیل این امر باید در انطباق خواص ساختاری و یا فونکسیونی (P₁) معین آنها باشد.

ب

·        ماهوی و یا غیرماهوی بودن خاصیتی را می توان با نسبت دادن یک وزن w_j بدان تعیین کرد.

ت

·        آنگاه رابطه زیر صدق خواهد کرد:

·        P₁ مساوی است با مجموعه (w_j) ضربدر (p_j)

·        مجموعه w_j مساوی است با 1. 

·          p_j یعنی حواص بنیادی سیستم.

·        به عبارت دیگر، خواصی که نمی توان آنها را در داخل سیستم به خواص ساده تر تقلیل داد.

7

·        برای این که دو سیستم بتوانند قابل قیاس  و یا متشابه با هم باشند، باید مجموعه های M₁  و (M₂) نسبت به خواصی که از این طریق کسب کرده اند (دیستیونکت) باشند و پیش شرط دیگر عبارت است از قابل اندازه گیری بودن این دو مجموعه.

8

·        کاربست سیستماتیک مفهوم آنالوژی در سیبرنتیک و امکان اجرای استنتاجات آنالوژیکی (قیاسی)  در حوزه منطق استعمالی و یا در حوزه متدئولوژی عمومی علوم، مبتنی است بر این حقیقت امر که میان اشیاء واقعیت عینی، آنالوژی هائی وجود داشته باشند.

9

·        این امر در عرصه علوم طبیعی دیری است که معلوم گشته است.

10

·        اکنون این نظر در علوم اجتماعی نیز برای خود جا باز می کند.

11

·        کشف ساختارها و فونکسیون های قابل قیاس در عرصه های مختلف واقعیت اجتماعی با استفاده درخور از مفهوم سازی سیبرنتیکی بطور چشمگیری تسهیل شده و می تواند در مدت کوتاهی به غنای چشمگیر اسالیب (متدهای) پژوهش و توضیح منجر شود.

12

·        برای مثال می توان به کاربست سیستماتیک مدل ها اشاره کرد که اوضاع و احوال اجتماعی را در ماشین های محاسبه الکترونیکی نمودار می سازند.

·        مراجعه کنید به مدل در تارنمای دایرة المعارف روشنگری     

13

·        به یاری مفهوم سازی سیبرنتیکی در حول وحوش آنالوژی می توان با تعمیم فلسفی به نظرات عمیقتری در باره ماهیت آنالوژی دست یافت و شناخت دیالک تیک ماتریالیستی را که آنالوژی را حاکی از وحدت تضادمند دیالک تیکی هویت ها می داند، دقت و ژرفای بیشتری بخشید.

پایان