پای منبر بزرگان (25)

با پروژه عقلانیت و معنویت

از افراط بیژن تا تفریط میهن!
یدالله سلطان پور

محمد ابراهیمی
بنابراین عقلانیت ایجاب می‌کند که جنبش سبز از ورود به این ساحت پرهیز کند و پرهیز از خشونت را به مثابه‌ی روشی پسندیده برگزیند.

• برای درک منظور جناب محمد ابراهیمی مفهوم اصلی این حکم ایشان را مورد تأمل قرار می دهیم:
• «عقلانیت»

• عقلانیت به چه معنی است؟

• ظاهرا منظور ایشان رفتار عقلائی است، رفتار منطبق با موازین عقلی است، شاید هم منظورشان «راسیونالیسم» انتقادی حضرت پوپر بیگانه با ذره ای از عقل و فهم و شعور باشد.

• در قاموس ایشان، پرهیز از خشونت حرکتی عاقلانه است و ضد آن، یعنی واکنش قهرآمیز نسبت به کنش قهرآمیز، حرکتی جاهلانه است.

• حضرت محمد ابراهیمی باید آخوند می شدند، شاید هم یکی از آخوندهای سبز اند.
• چون به فوت و فن موعظه تسلطی شگرف دارند!

• چرا؟

• چون ایشان برای اثبات صحت ادعای خود، از عقل آغاز می کنند، تا دلیل تجربی ارائه ندهند.
• جنبش سبز به زعم ایشان، باید از خشونت مشروع، توجیه پذیر و اجتناب ناپذیر ـ به قول بهزاد کریمی ـ پرهیز کند.

• اما چرا؟

• چون عقلانیت آن را ایجاب می کند.

• ایشان عملا برای اثبات صحت ادعائی به سرهم بندی کردن ادعائی دیگر مبادرت می ورزند.

• اکنون این سؤال پیش می آید که چگونه می توان ادعائی را به محک زد و صحت و سقم آن را اثبات کرد؟

• حتی خواجه شیراز، می دانست که برای اثبات حقیقت ادعا به محک تجربه نیاز مبرم است:

حافظ
در خلوص منت، ار هست شکی، تجربه کن
کس عیار زر خالص نشناسد چو محک

• حافظ که خود رابطه چندان خوبی با «عقلانیت» ندارد، عاقلانه تر از حضرت محمد ابراهیمی است:
• اگر در خلوص من تردید داری، به محک تجربه ام بزن!
• مرا مورد آزمون و آزمایش قرار بده!
• چرا؟
• چون همانطور که محک عیار زر را نشان می دهد، تجربه هم خلوص مرا نشان خواهد داد.

• ولی حضرت محمد ابراهیمی بسان راسیونالیستی ساده لوح به عقل کذائی چسبیده اند و برای محک پراتیک (آزمون، آزمایش، تجربه و غیره) تره هم خرد نمی کنند.

• از این رو ست که ما را به یاد آخوندها می اندازند.
• آخوندها هم برای مواعظ خود به ریسمان متین عقل توسل می جویند، عقلی که هرگز بوئی از آن به مشام شان نرسیده است.

مراجعه کنید به راسیونایلسم (توضیح مکاتب مهم مربوط به «تئوری شناخت» (21 به بعد) ) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد