توضیح مکاتب مهم مربوط به «تئوری شناخت» (18)

مانفرد بور (1927 ـ 2008)
فیلسوف و مورخ فلسفه
رئیس انستیتوی مرکزی در آکادمی علوم آلمان دموکراتیک
از برجسته ترین نمایندگان مارکسیسم ـ لنینیسم
از مدافعان مارکسیسم ـ لنینیسم در قبال جریانات جدید تحت نام مارکسیسم (مثلا «فلسفه امید» ارنست بلوخ)
اثر معروف او:
«در زمنیه انتقاد از ایدئولوژی بورژوائی»
آثار:
گذار از فیشته به هگل (1965)
عظمت و محدودیت فلسفه کانت (1974)
عقل ـ انسان ـ تاریخ (1977)
تاریخ معقول (1986)
مداخلات، موضعگیری ها، اظهارات راجع به فونکسیون اجتماعی فلسفه و علم (1987)
اروپا و وضع معنوی زمان (میراث معنوی اروپا) (2000)

رئالیسم (1)
پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان شین میم شین

• رئالیسم به معانی مختلف زیر بکار می رود:

1
رئالیسم بمثابه یک جریان فلسفی

• رئالیسم ـ به معنی وسیع کلمه ـ عبارت است از نامی برای جریان ایدئالیستی ـ عینی، متافیزیکی ـ معرفتی ـ نظری اصلی اسکولاستیک.
• رئالیسم ـ به معنی محدود کلمه ـ از نحوه و نوع پاسخ به مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها) نشئت می گیرد.

I
پاسخ رئالیسم به مسئله مفاهیم عام

• حل مسئله مفاهیم عام از سوی رئالیسم را می توان بشرح زیر فرمولبندی کرد:

1

• رئالیسم، عام را رئال (واقعی) تلقی می کند.

2

• رئالیسم بر آن است که عام دارای درجه رئالیته (واقعیت) برتری است و در مقایسه با چیزهای منفرد دارای وجود برتری است.

3

• رئالیسم بر آن است، که مفاهیم عام قبل از چیزهای منفرد وجود داشته اند!

• به عبارت دیگر، رئالیسم در مفاهیم عام، عامی را می بیند که
در خارج از شعور انسانی و مستقل از آن وجود دارد، ضمنا قبل از چیزهای منفرد وجود دارد، یعنی بر چیزهای منفرد مقدم است.
• رئالیسم بر آن است که عام در خدا وجود دارد.

• بنظر رئالیسم، عام عبارت است از کل چیزهای مشخص و منفرد و به همین دلیل ست که چیزهای منفرد وجود پیدا می کنند.

• رئالیست ها فقط برای مفاهیم عام (یونیورسال ها)، هستی واقعی قائلند، مفاهیم عامی که بوسیله دانش بی واسطه، بی نیاز از طرق و وسایل دیگر حاصل می آید.
• برخی از نمایندگان رئالیسم، به طرز غلوآمیزی استدلال می کنند که انسان منفردی که در مقابل ما ایستاده، فقط تا آنجا که بیانگر «بشریت» ـ بمثابه عام ـ باشد، رئال (واقعی) است، یعنی وجود دارد.
• منفرد و یا فردی، یعنی آنچه که انسانی را به این و نه به آن انسان بدل می کند، یعنی به این انسان مشخص بدل می کند، در مقایسه با «بشریت» ـ بمثابه عام ـ غیرواقعی، مجازی، بی اعتبار و تصادفی محض است.
• رئالیست ها بر آنند که «بشریت» رئال است و نه انسان های منفرد.

مراجعه کنید به دیالک تیک منفرد (خاص) ـ عام در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد