تدارک تئوریک توضیح «تئوری شناخت» (18)

طرحی از مجله ارجمند هفته
مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) (3)

پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان شین میم شین

1

• نومینالیسم و رئالیسم دو تلاش اصلی درجهت حل مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها) بوده اند.

• ما البته جریانات بیشمار دیگر را (که بقول پرانتل تعدادشان به سیزده بالغ می شد) مورد صرفنظر قرار می دهیم و بلبشوی عمومی مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) را نادیده می گیریم:

الف
را حل نومینالیستی برای مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها)

• راه حل نومینالیستی، مبنی بر اینکه عام، ـ بمثابه نام (کلمه، علامت) صرف ـ بعد از منفرد وجود دارد ، بمعنی سلب اعتبار از شالوده ایده ای کلیسای کاتولیکی بوده است.

ب
را حل رئالیستی برای مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها)

• راه حل رئالیستی، مبنی بر اینکه عام ـ بمثابه واقعیت حقیقی (واقعیت راستین) ـ قبل از منفرد وجود دارد ، تلاشی درجهت توجیه فلسفی بی حد و مرز شالوده ایده ای کلیسای کاتولیکی بوده است.

2

یوهانس روسلین (1050 ـ 1124)
فیلسوف، تئولوگ
معلم ابلارد
نماینده سرسخت نومینالیسم

• از این رو زمانی می توان از «مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها)» سخن گفت که چالش بر سر مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها) خصلت مبارزات جهان بینانه بخود گیرند.
• این امر با کاربست فرمی از نومینالیسم در مورد تثلیث (اب، ام، ابن، دگم اساسی کلیسای کاتولیکی) از سوی روسلین انجام می گیرد.

3

• بدین طریق، می توان شروع مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) را دهه های آخر قرن یازدهم و دهه های اول قرن دوازدهم میلادی دانست.

4

• تنها با آموزش روسلین، که نتیجه تئولوژیکی اش تری ته ئیسم (سه خدائی) می شود، معنی و اهمیت تئولوژیکی، یعنی معنی و اهمیت جهان بینانه مشاجره بر سر یونیورسال ها، بطورکلی، آشکار می گردد.

5

• از این لحظه به بعد، هرموضعگیری نسبت به مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها) برای کلیسای کاتولیکی بمعنی موضعگیری بر له و یا بر علیه کلیسا محسوب می شود.
• از این لحظه به بعد، کلیه راه حل ها برای مسئله مفاهیم عام (یونیورسال ها) که مخالف با رئالیسم بوده اند، از سوی کلیسای کاتولیکی رسما محکوم و صاحب نظران مربوطه مجبور به توبه می شوند.

6

• مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) در قرون وسطی، ماهیتا، یکی از فرم های نمودین مبارزه میان ماتریالیسم و ایدئالیسم بوده است.

7

• به قول لنین، «در مبارزه میان نومینالیست ها و رئالیست های قرون وسطی آنالوژی مبارزه میان ماتریالیست ها و ایدئالیست ها دیده می شود.»

8

• فونکسیون فلسفی و اجتماعی عینی که جریانات نومینالیستی و رئالیستی شرکت کننده در مشاجره بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) بدوش داشته اند، بلحاظ محتوای نهائی اش ضد هم بوده اند:

الف

• نومینالیسم با پیشرفت تفکر بشری، با دینامیسم (پویائی) اجتماعی همراه بوده و عملش پیشرفت طلبانه و مترقی بوده است.

ب

• رئالیسم اما برعکس، از قرون وسطای آغازین تا قرن های متمادی، بلحاظ فلسفی و اجتماعی نقش پیشرفت ستیز و ارتجاعی بازی کرده و بمثابه آموزش اساسی متافیزیکی ـ معرفتی ـ نظری نئواسکولاستیک ، هنوز هم بازی می کند.

مراجعه کنید به نومینالیسم، رئالیسم، نئواسکولاستیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
پایان
ادامه دارد