پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان
شین
میم شین
III
اصل علیت در
فلسفه اسکولاستیک
توماس فون اکوین
(1225 ـ 1274)
ایتالیائی
الاصل
یکی از
متنفذترین فلاسفه و تئولوگ های تاریخ
از مهمترین
فقهای کلیسای کاتولیک
از نمایندگان اصلی فلسفه در قرون وسطی متعالی (اسکولاستیک)
میراث معنوی
خارق العاده او هنوز هم در
نئوتومیسم و
نئواسکولاستیک
مؤثر است.
کلیسای کاتولیک روم او را جزو قدیسان تلقی می کند.
مقبره توماس فون اکوین
در کلیسای ژاکوبین ها
در تولوز فرانسه
صحنه پیروزی
توماس فون اکوین
بر
ابن رشد
اکوین میان
افلاطون و ارسطو نشسته
و برای ابن
رشد مغلوب
جائی وجود
ندارد.
·
درک ارسطوئی علیت را فلسفه اسکولاستیکی (بویژه توماس فون
اکوین) از مختصات ماتریالیستی اش تهی ساخت و به شرح زیر مورد استفاده قرار داد:
1
·
علیت به معنی تحقق یک امکان است که علت نهائی آن خدا ست.
·
مراجعه کنید به دیالک تیک امکان و واقعیت در تارنمای
دایرة المعارف روشنگری
2
·
علل معلولی باید تابع علل
غائی باشند.
·
مراجعه کنید به علت غائی در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
IV
اصل علیت در
ماتریالیسم انگلیس
·
با شروع عصر جدید با توجه به مفهوم ارسطوئی علت معلولی، علت
دیگری بنام علت محرک مطرح گردید.
Clockwise from top left, Nicolaus Copernicus
(1473-1543), Johannes Kepler (1571-1630), Galileo Galilei (1564-1642), and
Isaac Newton (1642-1727)
کوپرنیک،
کپلر، گالیله و نیوتون
·
با پیشرفت مکانیک و کشف قوانین مکانیکی و فرمولبندی
ریاضی آنها (توسط گالیله، کپلر، نیوتون) راه برای ترویج درک عمدتا ماتریالیستی ـ
مکانیکی (درک مبتنی بر ماتریالیسم مکانیکی) از علیت هموار شد و بوسیله فرانسیس
بیکن و سپس توماس هوبس به فلسفه منتقل گردید.
1
اصل علیت در
فلسفه توماس هوبس
·
به نظر توماس
هوبس مؤثر بودن علت (پدید آمدن معلول) تنها از طریق مکانیکی بوسیله تکانه، ضربه،
فشار، اصطکاک مستقیم و غیره امکان پذیر می گردد.
·
اهمیت مترقیانه این درک مکانیکی نارسا از علیت در وهله
اول در ضربه مهلکی است که آن بر اعتقاد به اعجاز فرود می آورد و عالی ترین وظیفه
علوم و فلسفه را در توضیح روندهای طبیعی در پرتو علل طبیعی می داند.
·
به نظر توماس هوبس فلسفه عبارت است از «شناخت عقلی معلول
ها و پدیده ها ازعلل شناخته شده آنها و یا دلایل ایجاد کننده آنها و برعکس، شناخت
دلایل ایجاد کننده از معلول های شناخته شده.»
·
(هوبس، «تئوری اجسام» فصل اول، ص 2)
2
اصل علیت در
فلسفه فرانسیس بیکن
فرانسیس بیکن
(1561 ـ 1626)
فیلسوف و دولتمرد انگلیسی
مؤسس امپیریسم ماتریالیستی
·
در این چنین چارچوب فلسفی بود که فرانسیس بیکن در
چارچوب نظریه استنتاجی خود به توسعه و
تکمیل متد هایی جهت کشف پیوندهای علی پرداخت.
3
اصل علیت در
فلسفه جان استوارت میل
جان استوارت میل
(1806 ـ 1873)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
اقتصاد دان
از نمایندگان پوزیتیویسم و کندنسیونالیسم
·
بعدها در قرن نوزدهم، جان استوارت میل آنها را بطور
مفصلی مورد بررسی قرار داد و تحت عنوان روش های میمیک (متدهای مبتنی بر تطبیق،
تفاوت، متدهای مرکب از تطبیق و تفاوت و غیره) از خود به یادگار گذاشت.
·
مراجعه کنید به استنتاج در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر