امکان و واقعیتاعجاز سوررئال کوچکی
Kurt Regschek
کورت رگشک
سؤال:
نقاش و مدل.
تصویری که از مدل نقاشی می کنید، جان می گیرد.
سوررئالیسم شما!
شگفت انگیز اما تصویر خود شما از پشت است!
این تصویر واقعا خود شما هستید!
چگونه چنین کاری را انجام داده اید!
جواب:
با دو آئینه!
علاوه بر این، من خودم را اندکی می شناسم!
خنده حضار!
امکان
پروفسور دکتر گونتر کروبه
برگردان شین میم شین
5
امکان منطقی
• امکان منطقی خصلتی مطلقا متفاوت با امکان فرمال، انتزاعی و رئال دارد.
• مسئله اینجا نه امکان وجود، بلکه امکان حقیقت قضایا ست.
• اینجا پای مقولات ضرورتا و یا تصادفا حقیقی مربوط به امکان در میان است.
• فرمولبندی منطقی این مقوله ها را می توان در یک تخمین مودالیته به مورد اجرا گذاشت.
• مثلا در منطق سه ارزشی، که در جوار ارزش حقیقی «درست» و «نادرست»، ارزش حقیقی سومی بنام «حتی الامکان حقیقی» نیز ظاهر می شود و بدین سان می توان مودالیته های حقیقی دیگر را در مودالیته «حتی الامکان حقیقی» خلاصه کرد.
• میان امکان منطقی و امکان رئال تفاوت اساسی وجود دارد.
• برای اثبات امکان منطقی یک امر باید آن را مطابق با اصل بازسازی کرد.
• امکان منطقی بعد از موفقیت این بازسازی به واقعیت منطقی مبدل می شود:
• دیالک تیک امکان و واقعیت، دیالک تیک امکان منطقی و واقعیت منطقی
• مثلا برای اثبات وجود یک محاسبه دیفرانسیال (مشتق گیری) باید راه حلی ارائه داده شود.
• بدین طریق، امکان و واقعیت بر هم منطبق می شوند.
• حتی یک دلیل ریاضی و یا منطقی که ما به خواب دیده ایم، اگر آن را دو باره به خاطر بیاوریم، می تواند به واقعیت ریاضی و یا منطقی مبدل شود.
• اما به خواب دیدن سفر به کره مریخ ـ برعکس ـ نمی تواند به واقعیت بدل شود.
• در این زمینه مسائل حل نشده بیشماری وجود دارند که ما نمی توانیم به تک تک آنها بپردازیم.
• مثلا مسائل زیرین:
• آیا وجود ریاضی، با قابل بازسازی ریاضی بودن یکی است؟
• آیا می توان در ریاضیات و یا در منطق چیزی را امکان پذیر قلمداد کرد، اگر تصور بازسازی آن تناقض منطقی به همراه نیاورد؟
6
امکان معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت)
امکان معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت)
• از امکان معرفتی ـ نظری ـ به معنی وسیع کلمه ـ وقتی صحبت می شود، که مسئله امکان شناخت جهان بطور کلی و یا عرصه معینی از آن مورد نظر باشد.
• این مسئله موضوع تئوری شناخت مارکسیستی است.
• از امکان معرفتی ـ نظری ـ به معنی محدود کلمه ـ وقتی صحبت می شود، که پاسخ به پرسش های زیر مطرح باشد:
1
• آیا می توان به صحت و سقم حکمی مطمئن شد؟
2
• آیا می توان و یا چگونه می توان به صحت و سقم جمله ای یقین آورد؟
3
• آیا می توان صحت و سقم چنین جمله ای را همچنان نامعلوم قلمداد کرد؟
7
مقوله «امکان» در اخلاق و یا اتیک
مقوله «امکان» در اخلاق و یا اتیک
• مقوله «امکان» را می توان در عرصه اخلاق و یا اتیک نیز به کار برد.
• در این مورد مسائل زیرین مطرح می شوند:
1
• ما چه باید بکنیم؟
2
• ما اجازه انجام کدام کارها داریم و کدام کارها را نداریم؟
• این مقوله ها به احکام و یا چیزها ، روندها و غیره مربوط نمی شوند، بلکه به اعمال انسانی مربوط می شوند.
• آنچه ما اجازه انجامش را داریم، انجامش نه ممنوع است و نه الزامی.
• ما در این جور موارد تا حدودی با عدم یقین اخلاقی سر و کار داریم.
*****
• عرصه های مختلف فوق الذکر استفاده از مقوله «امکان» ـ علیرغم تفاوت فی مابین ـ در پیوند تنگاتنگی با هم قرار دارند.
• امکانات عملی انسانی بر امکانات واقعیت عینی، بر امکانات دانش و بر امکانات شناخت مبتنی اند.
• انسان ـ به عنوان موجود اندیشنده و شناسنده ـ فقط به دلایل زیر می تواند به شناخت واقعیت عینی نایل آید:
1
• به دلیل اینکه او توان تأثیرگذاری عملی فعال بر واقعیت عینی را دارد.
2
• به دلیل اینکه او ـ بر خلاف یاوه های ماتریالیسم مکانیکی ـ سرسپرده بی اراده و مقهور مقدر واقعیت عینی نیست.
3
• به دلیل اینکه امکان و واقعیت در جهان واقعی بر هم منطبق نمی شوند و تنها از این رو ست که اختیار (آزادی) انسانی امکان پذیر می گردد.
4
• بدون تفکر، شناخت و عمل اخلاقمند امکان و واقعیت پدید نمی آیند.
• مراجعه کنید به واقعیت، ضرورت.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر