واقعیت امر و حقیقت امر (2) (بخش آخر)

پروفسور دکتر دیتر ویتیچ (1930 ـ 2011)

فیلسوف و استاد دانشگاه کارل مارکس لایپزیگ
متخصص تئوری شناخت
مؤلف بیش از 150 اثر منتشره در آلمان، اتریش، انگلستان، ایالات متحده و کولومبیا
آثار:
پراتیک، شناخت، علم
تئوری شناخت
موضوع و متدهای تئوری شناخت مارکسیستی ـ لنینیستی

حقیقت امر
پروفسور دکتر هاینریش پارتی
پروفسور دکتر دیتر ویتیچ
برگردان شین میم شین

• واژه حقیقت امر در ادبیات فلسفی و متدئولوژیکی به معانی مختلف زیر بکار می رود.

1

• حقیقت امر به معنی واقعیت امر بکار می رود:
• مثلا «تشخیص حقیقت امر»

2

• حقیقت امر به معنی احکام حقیقی بکار می رود:
• مثلا «تعمیم حقایق امور»

3

• معانی دیگر حقیقت امر بوسیله خصلت فلسفه ای مشروط می شوند که در پیوند با آن و یا با پیش شرط قرار دادن آن، واژه «حقیقت امر» مورد استفاده قرار می گیرد.

4

• معانی دیگر حقیقت امر بسته به اهداف خاصی تعیین می شوند که با بررسی های متدئولوژیکی معینی تعقیب می شوند.

5

• در فلسفه مارکسیستی حقیقت امر تنها به معنی واقعیت امر عینی ـ واقعی و یا حتی به معنی واقعیات امور معین مورد استفاده قرار می گیرد.

• انواع مختلف استعمال این واژه حاکی از آن است که با وقایع متفاوت که این واژه برای بیان آنها بکار می رود، مسائل فلسفی و متدئولوژیکی مختلف پیوند دارند.
• اما بسیاری از این مسائل با اصطلاحات جا افتاده دیگری نام برده می شوند و حقیقت امر به معنی مترادف با آنها بکار می رود.

• مثلا رابطه یک حکم حقیقی با یک واقعیت امر واقعی ـ عینی فقط حالت خاصی از رابطه ای است که در آن تصویر در مقابل شیئ تصویرسازی شده قرار دارد.

• اما وقتی که ما حقایق امور را به معنی احکام حقیقی بکار می بریم که در چارچوب یک سیستم حکمی برای اثبات احکام دیگر بکار می روند و یا بوسیله احکام دیگر توضیح داده می شوند، آنگاه ما با مسئله فلسفی و متدئولوژیکی روبرو می شویم.
• این حقیقت امر را باید به معنی فونکسیونی آن فهمید.

• هر حکم حقیقی در رابطه با احکام دیگر سیستم حکمی، تنها زمانی می تواند یک حقیقت امر باشد که آن برای اثبات احکام دیگر بکار رود و یا خود بوسیله احکام دیگر این سیستم توضیح داده شود.

• اگر یک همچو سیستم حکمی خصلت علمی داشته باشد، آنگاه احکام مورد بحث حقایق امور علمی نامیده می شوند و احکامی که این حقایق امور را توضیح می دهند و یا بوسیله حقایق امورعلمی اثبات می شوند، احکام نظری (تئوریکی) نامیده می شوند.

• احکام حقیقی که در چارچوب یک سیستم علمی، احکام نظری نامیده می شوند، می توانند در چارچوب سیستم متفاوت دیگری بمثابه حقیقت امر بکار روند.
• مثلا فلسفه مارکسیستی متکی است بر احکام نظری علوم دیگر، یعنی آنها را بمثابه حقایق امور مورد استفاده قرار می دهد.

• مسائل فلسفی و متدئولوژیکی مربوط به حقیقت امر، در این معنی آن، شامل مسائل زیرین می شود:

1

• وابستگی حقایق امور علمی که در اختیار بشریت قرار دارند، به سطح توسعه پراتیک و بویژه به نیازمندی های نظری جامعه.
• مراجعه کنید به پراتیک

2

• روابط موجود میان حقایق امور و احکام نظری

• مراجعه کنید به دیالک تیک امپیریکی آ تئوریکی (دیالک تیک تجربی ـ نظری)

3

• نحوه و نوع تعمیم حقایق امور

4

• چند و چون آمیزه ای از حقایق امور که می توانند فرضیه ای را اثبات و یا استدلال کنند.

• اگر علمی نتواند حقایق امور خود را از علوم دیگر و یا از دانش روزمره تهیه کند، آنگاه برای کسب حقایق امور به متدهای خاصی نیاز پیدا می کند، از آن جمله اند:

1

• مشاهده

2

• آزمایش

3

• بررسی های اجتماعی امپیریکی (تجربی)

4

• مطالعه منابع تاریخی و غیره.

• حقایق اموری که مرحله بندی های کمی عرصه های واقعی معینی را منعکس می کنند، امروزه می توانند بوسیله دستگاه های خودکار (اوتومات ها) گروهبندی و طبقه بندی شوند.

• امروزه رابطه حقایق امور با احکام نظری یک سیستم علمی (احکام نظری ئی که به توضیح حقایق امور می پردازند) عرصه اختلافات فلسفی شدیدی است.

• مثلا نمایندگان امپیریسم مدرن تفاوت موجود میان حقایق امور و احکام نظری یک سیستم علمی را چنان مطلق می کنند که برای حقایق امور فقط رابطه با واقعیات امور، ولی نه با احکام نظری باقی می ماند.

• مراجعه کنید به امپیریسم

• فلاسفه نئوپوزیتیویست بر آنند که احکام نظری هر سیستم علمی نمی توانند شامل حال واقعیات اموری باشند که حقایق امور اساسی سیستم شامل حال شان نمی شوند.

• تاریخ علوم اما بطلان این نظرات را اثبات می کند، زیرا احکام مربوط به عرصه های هنوز نا شناخته واقعیت عینی می توانند از احکام نظری نتیجه گرفته شوند و بدین طریق است که پیشگوئی های علمی امکان پذیر می گردند.
• این امر درعین حال حاکی از آن است که با تعمیم حقایق امور می توان به کسب احکام حقیقی جدیدی نایل آمد که همانند خود حقایق امور، واقعیات امور واقعیت عینی را تشکیل می دهند.

• مراجعه کنید به حکم، واقعیت امر

پایان