خود آموز خود اندیشی (۱۱۸۲)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت نهم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص  ۸۹)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

حافظ

از دم صبح ازل تا آخر شام ابد

دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود.

 معنی تحت اللفظی:

 از ازل تا به ابد

مودت و محبت فی مابین ما

مبتنی بر عهد و پیمان بسته شده بوده است.

 

این ادعای خواجه شیراز به چه معنی است؟

مودت و محبت و خصومت و عداوت

قاعدتا

بر پایه منافع مشترک و یا متضاد برقرار می شود.

این بدان معنی است

که دوستی و دشمنی رابطه ای دو طرفه است.

طرفین این رابطه

برابر و برابرحقوق اند.

 

مودت و محبت و یا خصومت و عداوت مبتنی بر عهد و پیمان و عهدشکنی و پیمان شکنی

اما

نه رابطه، بلکه وابستگی است.

نه دو طرفه، بلکه یکطرفه است.

یعنی

اصلا رابطه نیست.

 طرفین وابستگی در مودت و محبت و یا خصومت و عداوت مبتنی بر عهد و پیمان و عهدشکنی و پیمان شکنی

مثلا بنده و ارباب

غلام و خواجه

کنیز و کدبانو

نه برابر و برابرحقوق، بلکه نابرابر و نابرابر حقوق اند.

یعنی

یکی استثمارگر دیگری است.

یکی سواره است و دیگری زیر ران او.

 

ادامه دارد.