آذر و احسان طبری
پژوهشی از احسان طبری
راجع به ارزیابی و شناخت شخصیت انسانی
(مجله “دنیا” دوره دوم، سال ششم، شماره ۴ زمستان ١٣۴۴)
درنگی
از
شین میم شین
طبری
چگونه مى توان دانست کسى نیک است یا بد، منفى است یا مثبت؟
انبوهى از صفات انسانى نیکو وجود دارد
مانند عاطفه و وفادارى ،
صداقت و صراحت،
سادگى و فروتنى
طبری
سادگی و فروتنی
را
جزو سجایای اخلاقی جا می زند.
ولی منظور از سادگی و فروتنی چیست؟
سادگی
در دیالک تیک سادگی و بغرنجی وجود دارد.
طبری
در جوابیه ای به حزب اللهی ها شعری می سراید که در آن نیز سادگی توده ای ها، ایدئآلیزه می شود:
بغرنجی ما
در سادگی ما ست.
همین شعار طبری را می توان در رابطه با شعر هوشنگ ابتهاج (سایه) هم کشف کرد و اثبات و افشا کرد:
شعر سایه
در عین سادگی خارق العاده اش، بغرنج است.
چون سرشته به فلسفه و عرفان است.
فرق و تفاوت و تضاد شعر سایه با شعر مثلا شهریار همین جا ست:
شعر شهریار هم ساده است، بی آنکه در عین سادگی، بغرنج باشد.
این شعار طبری اما به لحاظ فلسفی به معنی وارونه سازی دیالک تیک جزء و کل و خاص و عام و نمود و بود (پدیده و ماهیت) و ظاهر و باطن است.
برای اینکه دیالک تیک ساده و بعرنج، فرمی از بسط و تعمیم دیالک تیک جزء و کل (خاص و عام و نمود و بود (پدیده و ماهیت) و ظاهر و باطن) است.
در
دیالک تیک جزء و کل
نقش تعیین کننده نه از آن جزء، بلکه از آن کل است.
بنابرین، نقش تعیین کننده در دیالک تیک سادگی و بعرنجی هم باید از آن بغرنجی باشد و نه از آن سادگی.
وقتی گفته می شود که طبری از مارکسیسم خبر ندارد، به همین دلایل است.
فروتنی و تواضع و خاکساری و غیره هم
از مفاهیم اخلاقی نظامات ماقبل سرمایه داری است.
تواضع
در دیالک تیک تکبر و تواضع وجود دارد.
طبری
نقش تعیین کننده در این دیالک تیک را از آن تواضع می داند و تکبر را مذموم می شمارد.
سعدی و فقهای فئودالی دیگر هم از این بابت فرقی با طبری ندارند.
تکبر و تواضع اما فی نفسه تعیین کننده چیستایی و کیستایی افراد نیستند.
متد فکری مورالیستی (متد و روش فکری مبتنی بر اخلاق گرایی)
اصولا و اساسا
با متد فکری دیالک تیکی ـ ماتریالیستی ناسازگار است.
برای ارزیابی عینی و علمی کسی
خود آن کس باید زیر ذره بین تجزیه و تحلیل قرار گیرد و نه اخلاق (رفتار و ادا و اطوار) او.
تعیین کننده
واقعیت عینی افراد است و نه شکسته نفسی و خود برتر بینی و خود شیفتگی و خود ستیزی و غیره آنها.
یعنی
افراد باید در ورای اخلاق و ادعا و افکار و کردار و رفتارشان بررسی شوند.
یعنی
باید بررسی علمی و عینی شوند و نه بررسی ذهنی و دلبخواهی و اتیکی و یا اخلاقی.
یکی از معایب معرفتی خیلی ها
اخلاقگرایی آنها ست.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر