نئوپوزیتیویسم (پوزیتیویسم و نئوپوزیتیویسم) (۸)

 پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

 شین میم شین

 

۱۰۸

·      کارناپ کوشید تا بر مبنای «مواد تجربی»، سیستم مفهومی به این معنا را به وجود آورد

·      (ساختمان منطقی جهان).

۱۰۹

·      او در ضمن مدعی بود که کلیه روابط را می توان ناشی از تشابهات موجود میان «تجارب شخصی ساده» دانست و «یادآوری تشابه» رابطه اساسی را تشکیل می دهد.

۱۱۰

·      آماج او از این کار نشان دادن این امر بود که در این سیستم، جائی برای واقعیت عینی مستقل از شعور وجود ندارد و لذا صحبت کردن از چنین واقعیتی «بی معنا» خواهد بود.

۱۱۱

·      «تجارب شخصی ساده» با جملات ساده به شکل «اکنون اینجا چنین است و چنان!» مطابقت دارند.

۱۱۲

·      بخش اساسی آنها را کلمات اشاره تشکیل می دهند.

۱۱۳

·      «تجارب شخصی ساده» تنها در صورت پیروی از این رهنمودها قابل فهم خواهند بود.

۱۱۴

·      «حقیقت» یک همچو جمله ساده ای ـ در عین حال ـ وابسته به فهم آن است.

۱۱۵

·      «حقیقت» جملات عام، فونکسیونی از «حقیقت» جملات ساده ای است که زیرجمله این جمله عام محسوب می شوند.        

۱۱۶

·      به لحاظ منطقی چنین «جمله ساده» ای یک جمله مفرد است که نه حاوی جمله دیگری است و نه حاوی مفاهیمی از قبیل «همه» و یا «چندین» به مثابه  اجزای خود.

۱۱۷

·      «جملات ساده» اما به سبب داشتن کلمات «اکنون» و «اینجا» فاقد ارزش ماندگار اند و تنها برای کسانی می توانند قابل فهم باشند که در لحظه ادای آن جملات، در کنار گوینده قرار داشته باشند.

۱۱۸

·      حتی جمله «شخص ایکس در زمان معینی و در مکان معینی این و یا آن را ادراک کرده است!» جمله ساده محسوب می شود.

۱۱۹

·      پس «جمله ساده» در واقع قادر به اثبات معنی جملات و کلمات نیست.

۱۲۰

·      نئوپوزیتیویست ها نیز نمی توانستند خود را از شر این نتیجه منطقی خلاص کنند و لذا سعی کردند به جای «جمله ساده»،  جمله پروتوکلی بگذارند که می بایستی به همان فرم فوق الذکر باشد.

۱۲۱

·      تصدیق هر حکم عام علوم می بایستی از طریق استخراج منطقی «جملات پروتوکلی» از آن، صورت گیرد که بعدا به نوبه خود باید با تجارب شخصی بیواسطه مورد مقایسه قرار گیرند. 

۱۲۲

·      «جملات پروتوکلی» می بایستی نشاندهنده مضامین تجربی بیواسطه باشند.

·       اما نباید حاوی جملاتی باشند که نتیجه حلاجی تئوریکی ادراکات اند.

۱۱۳

·      درباره چگونگی جملات در مطابقت با این قیود و شروط اختلاف نظر زیادی میان نئوپوزیتیویست ها وجود دارد.

۱۱۴

·      از آنجا که «جملات پروتوکلی» می بایستی شالوده کلیه علومی را تشکیل دهند که بقیه بر آن استوار خواهند شد، نئوپوزیتیویست ها ـ بنا بر موضعگیری فکری خود ـ مجبور بودند که متد دقیقی برای تشکیل چنین جملاتی عرضه کنند.

۱۱۵

·      طبیعی است که همه تلاش ها در این راستا می بایستی نا کام بمانند.

۱۱۶

·      نئوپوزیتیویست ها می بایستی (بازهم برای حفظ علمیت ظاهری تئوری خود) «جملات پروتوکلی» را (نئوپوزیتیویست ها برای جملات پروتوکلی، اعتبار عام قائل شده بودند) از آخرین مبانی علمی تهی کنند.

۱۱۷

·      در واقع هر جمله، به انضمام هر «جمله پروتوکلی»، (آگاهانه و یا نا آگاهانه) ـ کم و بیش ـ حاوی حلاجی تئوریکی پیوندی است که انعکاس می یابد.   

۱۱۸

·      «جملات پروتوکلی» ـ در تحلیل نهائی ـ به معنای  نئوپوزیتیویستی شان، اصلا وجود ندارند.

ادامه دارد.