پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان
شین میم شین
فصل هفتم
اعلام فلسفی استقلال انسان
توسط ایمانوئل کانت
۱۴
ایمانوئل کانت
(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)
برجسته ترین نماینده
فلسفه کلاسیک آلمان
اثر او تحت عنوان «نقد خرد
محض» نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.
کانت در زمینه های زیر
دورنمای فراگیر نوینی به روی فلسفه گشوده است:
اتیک (انتقاد از عقل
عملی)
استه تیک (انتقاد از
قوه قضاوت)
فلسفه مذهب
فلسفه حقوق
فلسفه تاریخ
پروله گومنا
(مقدمه)
· کانت با
فلسفه خود عملا می کوشد تا علاوه بر جا باز کردن برای قانونمندی عینی حوادث طبیعی،
برای آزادی اراده انسانی هم جا باز کند.
۱۵
· دلیل کانت این است که انسان به مثابه جزئی از
طبیعت، تحت قانونمندی های عینی حوادث طبیعی قرار دارد.
· (یعنی تابع
قانونمندی های حوادث طبیعی است.)
۱۶
· مسئله گزاری منتج از آن، گشتاوری (ممانی) بود که
کانت به برکت آن اولین طرفدار خود را پیدا کرد.
۱۷
· به اهمیت مسئله گزاری آموزه آنتی نوم ها برای
تشکیل و شکوفایی فلسفه کانت، برای اولین بار، اردمن، در مقدمه ای بر حکمی از کانت
در اثرش تحت عنوان پروله گومنا و مقدمه ای بر بازتاب ها و نقد خرد محض اشاره می
کند.
۱۸
· البته ایراد اردمن این است که پیوند فلسفه کانت
با روند تشکیل جامعه بورژوایی را مطرح نمی کند و حتی سؤالی در این زمینه طرح نمی
کند.
۱۹
· در این زمینه علاوه بر شیللر، قبل از همه فیشته
بوده که تحت تأثیر فلسفه کانت برانگیخته می شود و به نماینده فلسفه کانت مبدل می
گردد.
۲۰
· ف. پاوکن نیز به همین تشخیص رسیده است.
· (ف. پاوکن، «ایمانوئل کانت. زندگی و آموزه او»،
۱۹۲۰، ص ۹۶)
۲۱
· ف. پاوکن اما آن را به نفوذ هیوم (معلم کانت) بر
کانت مربوط می داند و محدود می کند.
۲۲
· اگر به فلسفه کانت از تاریخ تئوری شناخت پرداخته
شود، کاری که همه ادبیات نئوکانتیانیستی و طرفداران نئوکانتیانیسم می کنند، محدود
کردن پاوکن، درست است.
۲۳
· فقط مسئله گاه فلسفه کانت، در وهله او، منتج از
پیشرفت مسئله گزاری معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) نیست.
· بلکه منتج از مسئله اساسی تاریخی ـ جامعه ای
زمانه است:
· منتج از گذار جامعه آلمان از فئودالیسم به
کاپیتالیسم تحت شرایط آلمان است.
۲۴
· ما در اینجا بی تردید با مسئله اساسی آموزه کانت
سر و کار پیدا می کنیم.
۲۵
· این آموزه کانت، اگرچه تحت تأثیر مواد فکری
ماقبل کانت فرمولبندی شده، اما بیانگر چیزی فراتر از مسئله گزاری فلسفی جدید است.
۲۶
· آموزه کانت، همزمان، تثبیت تئوریکی مسئله تاریخی
ـ جامعه ای اساسی دوران است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر