نئوپوزیتیویسم (پوزیتیویسم و نئوپوزیتیویسم) (۹) (بخش آخر)

 پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

 شین میم شین

اوتو نویرات

(۱۸۸۲ ـ ۱۹۴۵)

  فیلسوف و اقتصاددان و از سران نئوپوزیتیویسم

 ۱

·      نویرات در تلاش برای نجات از تضادهای جدی با واقعیت، پیشنهاد کرد که به طور  ساده، جملات مشخص معینی به عنوان «جملات پروتوکلی»، یعنی به عنوان نقطه پایانی تقلیل منطقی مقرر شوند.

۲

·      اما اینکه کدام نقطه پایانی باید مقرر شود، می بایستی به عهده دانشمند مربوطه محول شود و علاوه بر این هر موقع قابل تصحیح باشد.

·      (مراجعه کنید به احکام پروتوکلی)

۳

·      تلاش برای نجات از تضادهای ایدئالیستی ـ ذهنی با واقعیت عینی به غلطیدن هرچه عمیقتر در منجلاب سوبژکتیویسم منجرشد و علاوه بر آن تضادهای جدیدی را نیز پدید آورد.

۴

·      چون آنگاه این سؤال مطرح می شد که چنین «جمله پروتوکلی» به طور  سوبژکتیو  مقرر شده، اگر با تئوری علمی ئی که صحتش را پراتیک اثبات کرده است، در تضاد قرار گیرد، چه باید کرد؟

۵

·      اگرکسی در مقابل این تئوری مقاومت به خرج دهد، وارد تضاد جدیدی با واقعیت عینی خواهد شد وضمنا نئوپوزیتیویسم، آخرین بقایای علمیت ظاهری اش را از دست خواهد داد.

۶

·      اگر کسی به «جملات پروتوکلی» پشت پا بزند، این بدان معنی خواهد بود که «جملات پروتوکلی» مبانی علوم را تشکیل نمی دهند، بلکه برعکس، حاکی از آن خواهد بود که علوم مبتنی بر واقعیت عینی اند، که مبانی «جملات پروتوکلی» محسوب می شوند.

·      ولی این به معنی پشت پا زدن بر نئوپوزیتیویسم و رهسپار شدن به سوی ماتریالیسم خواهد بود.   

۷

·      سیستم نئوپوزیتیویسم را می توان در مفهوم فیزیکالیسم جمعبندی کرد.

۸

·      از دیدگاه فیزیکالیسم، تفاوت علوم مختلف با یکدیگر نه به سبب داشتن موضوعات مختلف مربوط به پیوندهای عینی، بلکه صرفا به سبب استعمال زبان های علمی مختلف است.

۹

·      و همه این زبان های علمی مختلف قابل ترجمه به یک زبان واحد، یعنی زبان فیزیکی اند.

۱۰

·      تئوری این زبان فیزیکی و این ادعا که فیزیک می تواند شالوده هر علم منفردی باشد، «فیزیکالیسم» نامیده می شود.

۱۱

·      نئوپوزیتیویسم با این چرخش در تئوری خود، بر مبنای قانون باطل «بدنبال آن، پس بدلیل آن» به مکانیسیسم منتهی می شود.

۱۲

·      در «فیزیکالیسم» کلیه تفاوت های کیفی فرم های وجودی ماده از بین می روند، همانطور که در سوبژکتیو  کردن مقوله کیفیت تدارک دیده شده بود.

۱۳

·      بدین طریق است که روانشناسی به رشته ای از فیزیک مبدل می شود و بخش اعظم علوم اجتماعی از این لحاظ و یا به طور کلی از عرصه علم به در رانده می شود و یا تا حد موضع فکری ما قبل علمی تنزل می یابد.

۱۴

·      اگر کسی بخواهد تجربه روانی «قرمز دیدن» را «به زبان فیزیکی ترجمه کند»، باید در باره حالت جسمانی ئی صحبت کند که با آن حالت روحی معادل باشد.

۱۵

·      پارادوکس آشکاری خواهد بود، اگر از کسی خواسته شود که مثلا روند روانی یک تأمل ریاضی را به زبان فیزیکی ترجمه کند.

۱۶

·      این ادعا که تأملات علمی یک ریاضی دان راجع به مکان هذلولی (n) بعدی را می توان به واکنش های جسمانی فیزیکی تقلیل داد، یاوه آشکاری بیش نیست و کوچکترین ربطی به علمیت ندارد.   

۱۷

·      تلاش هائی که از موضع نئوپوزیتیویسم، با استفاده از ترفندهای سوفیستی نوین به اصطلاح «منطقی» برای حفظ علمیت و منطقمندی ظاهری صورت می گیرند،  ناگزیر به طور  قانونمند به یاوه منتهی می شوند.

·      (شیوه استدلال سوفیستی عبارت از شیوه اثبات عوامفریبانه و حقه بازانه قضایای غلط را می گویند.

·      مترجم)

۱۸

·      تز اساسی معرفتی ـ نظری نئوپوزیتیویسم، مبنی بر اینکه جهان از مجموعه تجارب شخصی تشکیل می یابد، منطقا به نفی آن منتهی می شود.

·      زیرا آن به زبان خود نئوپوزیتیویسم به طور  «تجربی» قابل امتحان نیست و لذا به قول نئوپوزیتیویسم «متافیزیکی» است.

·      (نئوپوزیتیویسم مفاهیم فلسفی را به شیوه دلبخواه جدیدی تعریف می کند.

·      مفهوم «متافیزیکی» یکی از آنها ست.

·      در قاموس نئوپوزیتیویسم، هر ادعائی که به طور  «تجربی» قابل آزمون نباشد، متافیزیکی نامیده می شود.

·      از این رو ست که ما آن را در گیومه عرضه می کنیم. مترجم)

۱۹

·      با اوج گیری فاشیسم، کردوکار محفل وین در آلمان قطع شد.

۲۰

·      بعد از جنگ جهانی دوم، نئوپوزیتیویسم در ایالات متحده آمریکا، انگلستان، کشورهای اسکاندیناوی و آمریکای لاتین کسب اعتبار کرد.

۲۱

·      نمایندگان مختلف نئوپوزیتیویسم به آموزش اولیه که توسط محفل وین به وجود آمده بود، پی در پی واریانت های جدیدی افزودند، اما همه آنها در چارچوب تعین ایدئالیستی ـ ذهنی و ماهیتا اگنوستیسیستی باقی ماندند.

۲۲

چارلز ویلیام موریس

(۱۹۰۱ ـ ۱۹۷۹)

  نئوپوزیتیویست، فیلسوف و سمیوتیست

·      امروزه نئوپوزیتیویست ها عمدتا به بررسی های سمیوتیکی اشتغال دارند

·      (بویژه موریس). 

·      مراجعه کنید به  پوزیتیویسم منطقی.  

پایان