پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان
شین میم شین
فصل هفتم
اعلام فلسفی استقلال انسان
توسط ایمانوئل کانت
ایمانوئل کانت
(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)
برجسته ترین نماینده
فلسفه کلاسیک آلمان
پیشگفتار
قسمت سوم
ادامه
۲۱
· درست به همین دلیل، جا زدن فلسفه کانت به مثابه
ترکیب راسیونالیسم با امپیریسم، اشتباه فاحشی است.
۲۲
· برای اینکه این دعوی غلط، مسئله مربوط به پیش
شرایط تاریخی ـ جامعه ای فلسفه کانت را از قلم می اندازد و در توضیح آن خود را فقط
به مواد فکری فلسفی ـ تاریخی به معنی محدود کلمه، محدود می سازد.
۲۳
· ما هرگز منکر آن نمی شویم که هر متفکری با مواد
فکری ماقبل خود پیوند برقرار می کند.
· تحت تأثیر آن مواد فکری در مسیر معینی می افتد و
برانگیخته می شود.
· و بدین
طریق، شعاع عمل فکری اش (میدان تأثیرگذاری اش) تحت تأثیر قرار داده می شود.
۲۴
· به قول انگلس، «فلسفه هر دوران، به مثابه عرصه
معینی از تقسیم کار، حاوی مواد فکری معینی به مثابه پیش شرط است که از پیشینیان
خویش به میراث می برد و از آن شروع به حرکت می کند.»
· (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۳۷، ص ۴۹۳)
۲۵
· با کانت نیز، قضیه، طبیعتا از این قرار بوده
است.
۲۶
· اما برقراری پیوند با مواد فکری ماقبل، به طرز
دلبخواهی و تصادفی صورت نمی گیرد.
· بلکه تحت شرایط معینی صورت می گیرد:
· اینکه از مواد فکری ماقبل، چه چیزی تقبل می شود
و چگونه تقبل می شود، مواد فکری ماقبل، با حلاجی نوین، چه فرمی کسب می کند و چه
گشتاورهایی از آن مهم و یا بی اهمیت تلقی می شوند، همه توسط جایگاه اجتماعی ـ
اقتصادی و شرایط مبارزه طبقاتی ئی تعیین
می شود که متفکر تحت آن قرار دارد.
۲۷
· سؤالات و مسائل هر فیلسوف واقعا بزرگ از قبیل
کانت، عبارتند از سؤالات و مسائل زمانه او.
· یعنی، جامعه و طبقه اجتماعی او.
۲۸
· آنچه که کانت را با تفکر راسیونالیستی و
امپیریستی پیوند می زند و یا از آندو جدا می کند، اصول بنیادی فلسفه بورژوازی
ترقیخواه به طور کلی است.
· به عبارت دیگر، نحوه و نوع استدلال و اثبات
فلسفی آنها (اصول بنیادی فلسفه بورژوازی ترقیخواه به طور کلی) است.
۲۹
· مسئله اساسی کانت، مسئله اساسی کل فلسفه کلاسیک
بورژوایی است:
· نشان دادن چگونگی امکان پذیر گشتن تسلط راسیونال
انسان بر طبیعت و جامعه است.
۳۰
· طبیعی است که کانت برای حل این مسئله اساسی فلسفه
کلاسیک بورژوایی با تفکر راسیونالیستی و امپیریستی پیوند برقرار می کند و از آن
شروع به کار می کند.
۳۱
· کانت در این زمینه با دشواری های به کلی دیگری
دست و پنجه نرم می کند.
· دشواری های متفاوت از دشواری هایی که دکارت و
فرانسیس بیکن در آغاز توسعه فلسفه کلاسیک بورژوایی، با آنها دست و پنجه نرم کرده
بودند:
· تشکیل جامعه بورژوایی، در عرصه بین المللی، به
مرحله توسعه نسبتا بالایی رسیده است.
· مرحله ای که در آن، خصلت تضادمند نظام نوین به
آشکار شدن آغاز کرده است و توسط فلسفه بورژوازی انگلیس، یعنی امپیریسم نیز بازتاب
یافته است.
۳۲
· کانت اینجا با دشواری هایی دست و پنجه نرم می کند
که ناشی از خودویژگی های توسعه کاپیتالیستی در آلمان (عقب ماندگی آلمان) اند.
۳۳
· فلسفه کانت، خدمت او به وقوف فلسفی بورژوازی به
جامعه خویش است.
· بورژوازی ئی به نام بورژوازی آلمان.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر