قرآن کریم از دیدی دیگر (سوره الأنعام ) (۴۵۷)

   

 ویرایش و تحلیل

از

فریدون ابراهیمی

 

﴿۞ وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ ۚ كُلُوا مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ ۖ وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ﴾
[ الأنعام: ۱۴۱]

و اوست كه باغهايى آفريد نيازمند به داربست و بى‌نياز از داربست، و درخت خرما و كشتزار، با طعمهاى گوناگون، و زيتون و انار، همانند، در عين حال ناهمانند. 

چون ثمره آوردند از آنها بخوريد و در روز درو حق آن را نيز بپردازيد و اسراف مكنيد كه خدا اسرافكاران را دوست ندارد.

کریم

در این آیه،

اولا

قطب تطمیع دیالک تیک تهدید و تطمیع (شلاق و شیرینی) را توضیح همه جانبه می دهد:

خلق باغات و اشجار را.

کریم

این نعمات طبیعتی را نعمات ماوراء الطبیعتی (الهی) جا می زند.

یعنی

به عنوان «داد» الهی به باغداران (باغدانی که از دید کریم مفتخور و مصرف کننده اند) قلمداد می کند

و

   «ستد» درخور (حق الهی) مثلا خمس و زکات و احسان و انفاق و غیره از باغداران می طلبد.

 

ستم و ظلم و بیداد در فلسفه کریم بر مبنای دیالک تیک داد و ستد تعریف می شود:

بیداد = ستد بدون دادن «داد» درخور آن.

محتوای اجتماعی این آیه کریم،

هومانیستی است:

مالکان وسایل تولید (باغات و بوستان ها و مزارع و مراتع و ...) 

 مکلف به دادن حق الهی (احسان و انفاق و غیره در فرم های مختلف) اند

و

به تعدیل تضادهای جامعتی و مبارزات طبقاتی می پردازد.

 

کریم

در این آیه،

ضمنا

از اسراف در مصرف نعمات نهی می کند و اسراف کنندگان را منفور در درگاه الهی می داند.

کریم

عملا

هم مفهوم فلسفی مهم «جد» (اندازه) را  توضیح مید هد 

و

هم رعایت آن را توصیه می کند.

 

حد

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/14671

 

۲

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/14678

 

۳

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/14680

 

پایان

 

کریم

علاوه بر این،

در این آیه، به تشریح مفاهیم فلسفی فرق، اختلاف، تفاوت و تنوع به زبان ساده و قابل تجسم به مدد حواس پنجگانه می پردازد:

(باغهايى 

 نيازمند به داربست و بى‌نياز از داربست، 

 درخت خرما و كشتزار، 

با طعمهاى گوناگون،

زيتون و انار، 

همانند، در عين حال ناهمانند.)

 

تنوع

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/13485

 

۲

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/13490

 

پایان

 

ادامه دارد.