سیری در آیین زرتشت (2)

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون

مفاهیم مستعمل در گات ها:

اهنود

به معنی سرور و مولا است

اشتود

به معنی سلامت و عافیت است

سپنتمد

 به معنی خرد مقدس است

 وهوخشتر

 به معنی اقتدار نیک و کشور خوب است

وهیشتواشت

به معنی بهترین خواسته و نیکوترین ثروت است

·        مفهوم به چه معنی است؟

1

·        مفهوم عبارت است از انعکاس طبقه ای از افراد و یا گروه ها بر مبنای ملاک های های ثابت و تغییر ناپذیر آنها.

·        یعنی بر مبنای خواص و یا روابط آنها.

·        مفهوم همراه با حکم عنصر اساسی هر تفکر عقلی را تشکیل می دهد:

الف

·        حکم عبارت است از انعکاس یک واقعیت امر.

ب

·        مفاهیم عبارتند از تصاویر عناصر ساختاری واقعیات امور:

·        افراد، خواص، روابط و غیره.

2

·        فرم وجودی ـ زبانی حکم را جمله حکمی تشکیل می دهد.

·        فرم وجودی ـ زبانی مفهوم را واژه تشکیل می دهد.

3

·        مفهوم از تجرید چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای هستی تشکیل می شود:

·        اگر همه خصوصیات منحصر به فرد سرو و صنوبر و بید و نارون و غیره را مورد صرفنظر قرار دهیم وهر آنچه را که به عنوان وجه مشترک آنها باقی می ماند، مثلا ریشه در خاک و فوتوسنتز توسط برگ ها، برجسته و عمده کنیم و اسم شمترکی برای آنها تعیین کنیم به تشکیل مفهوم، مثلا به تشکیل مفهوم درخت مبادرت ورزدیده ایم.

·        درخت یک مفهوم است.

·        مفهوم درخت، چیزی انتزاعی و مجرد است.

·        به همین دلیل فقط در ذهن ما وجود دارد، نه در خارج از ذهن ما.

·        برای پیدا کردن درخت مشخص باید از کله بیرون آمد و به سرو و صنبور و غیره رسید.

4

·        می توان گفت که دیالک تیک ماده و روح به شکل دیالک تیک واژه و مفهوم بسط و تعمیم می یابد.

5

·        ضمنا می توان گفت که دیالک تیک مجرد و مشخص به شکل دیالک تیک مفهوم و واژه بسط و تعمیم می یابد.

6

·        از ترکیب  مفاهیم، حکم تشکیل می یابد:

·        زمین سیاره ای است.

·        این یک حکم است.

7

·        احکام هم بسان  مفاهیم، چیزهای انتزاعی و مجرد اند و فقط در ذهن ما وجود دارند.

·        فرم وجودی ـ زبانی احکام، جملات اند.

·        می توان گفت که دیالک تیک ماده و روح و دیالک تیک مجرد و مشخص به شکل دیالک تیک حکم و جمله بسط و تعمیم می یابند.

8

·        زمین سیاره ای است، ضمنا یک واقعیت امر است.

·        واقعیت امر می تواند حقیقی ویا باطل باشد.

9

·        واقعیت امری که حقیقی باشد، حقیقت امر نامیده می شود:

·        زمین سیاره ای است.

·        حقیقت امری است.

·        ولی زمین ستاره ای است، اگرچه واقعیت امری است، ولی حقیقت امری نیست.

·        چون زمین ستاره نیست.

·        خورشید ستاره است.

10

اهنود

نخستین بخش از پنج بخش گات ها ست

 روز اول از اندرگاه

اهنود

به معنی سرور و مولا است

·        اهنود یکی از  مفاهیم مهم در تعالیم زرتشت است.

·        ما هنوز نمی دانیم که زرتشت در کدام فرماسیون اجتماعی ـ اقتصادی ظهور کرده است.

·        اهنود در هر صورت به هیرارشی اجتماعی اشاره دارد.

·        چون وجود سرور به خودی خود، به معنی وجود ضد دیالک تیکی آن است:

·        به معنی وجود نوکر است.

·        اهود ـ در تحلیل نهائی ـ همان الله است.

·        همانطور که آثار سعدی با مفهوم الله و ظل الله شروع می شوند، تعالیم زرتشت هم با اهنود، با سرور و مولا شروع شده است.

11

اشتود

به معنی سلامت و عافیت است

·        با مفهوم اشتود، دیالک تیک سلامتی و بیماری تبیین می یابد.

12

 وهوخشتر

 به معنی اقتدار نیک و کشور خوب است

·        با مفهوم وهوخشتر، دیالک تیک خیر و شر در اوتوریته اجتماعی، در حکومت تبیین می یابد:

·        اقتدار و یا اوتوریته نیک و بد.

·        مراجعه کنید به سیری در شعری از جلال سرفراز در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

13

وهیشتواشت

به معنی بهترین خواسته و نیکوترین ثروت است

·        این همان واژه ی نعمت در ترمینولوژی اسلامی است.

ادامه دارد.