مانفرد
بور (1927 ـ 2008)
فیلسوف و مورخ
فلسفه
رئیس انستیتوی
مرکزی در آکادمی علوم آلمان دموکراتیک
از برجسته
ترین نمایندگان مارکسیسم ـ لنینیسم
از مدافعان مارکسیسم
ـ لنینیسم در قبال جریانات جدید تحت نام مارکسیسم (مثلا «فلسفه امید» ارنست بلوخ)
اثر معروف او:
«در زمنیه
انتقاد از ایدئولوژی بورژوائی»
آثار:
گذار از فیشته
به هگل (1965)
عظمت و
محدودیت فلسفه کانت (1974)
عقل ـ انسان ـ
تاریخ (1977)
تاریخ معقول
(1986)
مداخلات،
موضعگیری ها، اظهارات راجع به فونکسیون اجتماعی فلسفه و علم (1987)
اروپا و وضع فکری
زمان (میراث فکری اروپا) (2000)
آرامگاه حکیم
پرولتاریا در گورستان سنت پیوس در برلین قرار دارد.
پروفسور دکتر
مانفرد بور
برگردان شین میم شین
1
·
سوفیسم به جریانی در فلسفه یونان اطلاق می شود که تأثیرش
از اواسط قرن پنجم قبل از میلاد تا پایان قرن چهارم قبل از میلاد ادامه یافته است.
·
نمایندگان اصلی سوفیسم بشرح زیر بوده اند:
الف
پروتاگوراس (490 ـ 411)
از فلاسفه ما قبل سقراطی آنتیک (جهان باستان کلاسیک) یونان
از نمایندگان اصلی سوفیسم
به سبب سخنرانی در مجامع خلقی محکوم شد
و در راه فرار به سیسیل (ایتالیا) جان باخت.
بعد آثارش به آتش کشیده شد.
پروتاگوراس
به وجود «ماده سیال» باور داشت.
(باوری
ماتریالیستی)
·
پروتاگوراس
ب
·
جرجیاس
ت
·
هیپیاس
پ
·
پرودیکوس
ث
کریتیاس
(460 ـ 403 ق. م.)
شاعر،
نویسنده، فیلسوف، سیاستمدار یونان باستان
·
کریتیاس
2
·
اهمیت سوفیسم در این است که نمایندگان آن در تاریخ فلسفه،
انسان را با تمامت آن در کانون بررسی فلسفی قرار داده اند که مسئله گذاری
آنتروپولوژیکی (طرح آنتروپولوژیکی مسائل) نامیده می شود.
3
·
فلسفه یونان تا پیدایش سوفیسم در وهله اول طبیعتفلسفه بود،
ولی در چالش با تعالیم سوفیستی مسائل منطقی، اخلاقی، علمی ـ دولتی، علمی ـ حقوقی،
استه تیکی (زیبائی شناسی) و زبان شناسی سوفیسم وارد آن می شوند.
4
·
اگرچه سوفیست ها خود موجد سیستم های فلسفی منظم نبوده
اند، ولی با طرح مسائل جدید در رابطه با انسان، تأثیرات مهمی بجا گذاشته اند که در
نهایت به بررسی سیستماتیک و فلسفی مسائل معرفتی ـ نظری، اخلاقی ـ اجتماعی و استه
تیکی (زیبائی شناسی) منجر شده است.
5
·
خدمات سوفیست ها به شرح زیر است:
الف
·
سوفیست ها معلمین عمومی و حرفه ای فلسفه بوده اند.
ب
·
سوفیست ها ـ قبل از همه ـ معلمین هنر سخنوری (رتوریک) به
قصد ترویج معارف فلسفی و علمی زمان خود بوده اند.
ت
·
سوفیست ها معلمین هنر بحث و مجادله (اریستیک) به قصد ترویج معارف فلسفی و علمی زمان خود بوده
اند.
پ
·
سوفیست ها معلمین هنر استدلال (دیالک تیک) به قصد ترویج
معارف فلسفی و علمی زمان خود بوده اند.
ث
·
با توجه به طرح وسیع مسائل فلسفی و اشتغال سوفیست ها، سوفیسم
را می توان نماینده روشنگری خاص آنتیک (جهان باستان کلاسیک) محسوب داشت.
6
·
مشخصه سوفیسم (البته نه بمثابه یک مکتب یکپارچه) عبارت
است از داشتن گرایشات اسکپتیکی (تردید امیز) و رلاتیویستی (نسبیت گرا) کم و بیش شدید.
·
مراجعه کنید به اسکپتیسیسم (تردیدگرائی)، رلاتیویسم
(نسبیت گرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری.
7
·
گرایشات اسکپتیسیستی (تردیدگرائی) و رلاتیویستی (نسبیت
گرائی) سوفیسم را باید به دو دسته مثبت و منفی زیر طبقه بندی کرد:
الف
پروتاگوراس،
جرجیاس، هیپیاس، پرودیکوس
·
گرایشات اسکپتیسیستی (تردیدگرائی) و رلاتیویستی (نسبیت
گرائی) نسل قدیمی سوفیست ها مثبت بوده و حاوی گشتاورهای زیر بوده است:
1
·
حاوی گشتاورهای تفکر انتقادی ـ مذهبی بوده است.
2
·
حاوی گشتاورهای تفکر
·
، انتقادی ـ اجتماعی بوده
است.
3
·
حاوی گشتاورهای تردید در منشاء الهی هنجارهای اخلاقی بوده
است.
4
·
حاوی گشتاورهای تردید در تغییرناپذیر دانستن قوانین
حقوقی بوده است.
5
·
حاوی گشتاورهای تفکر ماتریالیستی بوده است:
·
قبول واقعیت عینی مستقل از شعور انسانی توسط پروتاگوراس
·
قبول «ماده سیال» توسط پروتاگوراس
ب
کریتیاس
·
گرایشات اسکپتیسیستی (تردیدگرائی) و رلاتیویستی (نسبیت
گرائی) نسل جوان سوفیست ها، که معروفترین نماینده آن کریتیاس
بود، به اسکپتیسیسم، رلاتیویسم و سوبژکتیویسم مبدل می شوند.
8
·
از این به بعد، ه سوفیسم به جریانات زیر منحرف می شود:
الف
·
مفهوم بازی محض
ب
·
فن اقناع بر مبنای استنتاجات غلط و فریبا
ت
·
مجادله توخالی برسر واژه ها
9
·
شاخص اصلی نمایندگان قدیمی سوفیسم وابستگی اجتماعی ـ
سیاسی آنها به جناح دموکراتیک است.
10
·
شاخص اصلی نمایندگان جوان سوفیسم وابستگی اجتماعی ـ
سیاسی آنها به جناح ارتجاعی ـ اشرافی است.
11
·
محتوای تحقیرآمیز مفهوم «سوفیسم» در زبان امروزی (یعنی
روش و متد فریبا، وارونه سازی حقیقت، اختراع دلیل واره برای تزهای فلسفی ـ علمی و
یا سیاسی باطل) از این انحراف سوفیسم در نمایندگان جوان آن آب می خورد.
12
·
ارزیابی منفی سوفیسم (اگر پیشداوری های طبقاتی را کنار
بگذاریم) در تاریخ فلسفه از زمان افلاطون تا ارسطو
نیز از این انحراف سوفیسم در نمایندگان جوان آن آب می خورد.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر