قرآن کریم از دیدی دیگر (99)

ویرایش و تحلیل از

فریدون ابراهیمی

سوره بقره

آیه (١٦٩)  

 إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ

او شما را فقط به بدي ها و كار زشت فرمان مى ‏دهد

 (و نيز دستور مى‏ دهد)

 آنچه را كه نمى‏دانيد، به خدا نسبت دهيد.  

1

·        منظور کریم از «او» ابلیس است که ضد دوئالیستی الله است.

·        کریم در این آیه برای ابلیس دو فونکسیون نسبت می دهد:   

الف

·        فونکسیون اول ابلیس، امر به منکر است.

·        معلوم نیست که منظور کریم از کارهای بد چیست و ابلیس از دعوت مردم به انجام کارهای بد، چه سودی به نصیب می برد.  

ب

·        فونکسیون دوم ابلیس به شرح زیر است:

·        ایها الناس، هر چه نمی دانید، به خدا نسبت دهید.

2

او شما را فقط به بدي ها و كار زشت فرمان مى ‏دهد

 (و نيز دستور مى‏ دهد)

 آنچه را كه نمى‏دانيد، به خدا نسبت دهيد.  

·        ما بهتر است، این دو فونکسیون ابلیس را مورد تأمل قرار دهیم:  

3

او شما را فقط به بدي ها و كار زشت فرمان مى ‏دهد

·        اگر ابلیس فونکسیون امر به منکر و نهی از معروف داشته باشد، فونکسیون ضد دوئالیستی ابلیس، یعنی الله، امر به معروف و نهی از منکر خواهد بود.

4

·        در این صورت، تقسیم کاری میان الله و ابلیس در رابطه با اعضای جامعه نمودار می گردد:

·        اعضای جامعه بدین طریق بازیچه دست دو قطب خیر و شر می گردند:

·        اعضای جامعه ذلیل گرفتاری میان دو قطب خیر و شر می  گردند.

·        یکی آنها را به راست می کشد و دیگری به چپ.

·        یکی به انجام کارهای خوب فرمان می دهد و دیگری به انجام کارهای بد.

·        یکی از انجام کارهای خوب نهی می کند، دیگری از انجام کار های بد.

5

·        آنچه در این میان سلب هویت، منیت، شخصیت، صلاحیت و بطور کلی سلب آدمیت و سوبژکتیویته می شود، انسان است.

·        می توان گفت که انسان همزمان در منگنه دو قطب خیر مطلق و شر مطلق، یعنی الله و ابلیس، گرفتار می ماند و تا حد تفاله ای تحقیر و تخمیر و تخریب می شود و به درجه هیچ کاره ای تنزل می یابد.

·        آنتی هومانیسم مذاهب به همین دلیل است.

·        مذاهب ایده ئولوژی های آنتی هومانیستی اند.

·        مذاهب مبلغ ذلت بشری اند و مخالف عزت بشری.

·        دلیل این آنتی هومانیسم مذاهب این است که آنها ایده ئولوژی   نظام برده داری بوده اند.

6

·        به همین دلیل، مبارزه توده ها بر ضد فئودالیسم و کلیسا، در اروپا با جنبش هومانیستی آغاز می شود.

·        مراجعه کنید به هومانیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

7

·        سؤال اکنون این است که کریم،  مفاهیم انتزاعی خیر و شر، خوبی و بدی را بر اساس کدام معیار عینی تعریف می کند؟

·        چگونه می توان میان کار های خوب و بد مرزبندی کرد؟  

8

او شما را فقط به بدي ها و كار زشت فرمان مى ‏دهد

·        ما باید در روند تحلیل قرآن کریم به این سؤال جواب پیدا کنیم.

·        ولی این آیه، بهترین بهانه برای مرزبندی سوبژکتیو (دلبخواهی، مصلحتی) خیر و شر در دست طبقه حاکمه (اشرافیت بنده دار و فئودال و روحانی)  است:

·        طبقه حاکمه با توسل به محتوای این آیه می تواند اعمالی را که با منافع طبقاتی اش سازگار باشند، به عنوان اعمال خیر و اعمالی را که با منافع طبقاتی اش ناسازگار باشند، به عنوان اعمال شر طبقه بندی کند.

9

(و نيز دستور مى‏ دهد)

 آنچه را كه نمى ‏دانيد، به خدا نسبت دهيد.  

·        اگر قضیه از این قرار باشد، مردم ایران از دیرباز فرمانبر ابلیس بوده اند، بی آنکه احدی ـ چه با عمامه و چه بی عمامه ـ به آنها گفته باشد که قضیه از چه قرار است.

·        شعار معروف مؤمنین، «الله اعلم» (خدا می داند) است.

·        کریم حالا آمده و آیه نازل کرده و شعار الله اعلم را توطئه ابلیس قلمداد می کند.

·        چون الله اعلم یعنی اقرار به نادانی خود و نسبت دادن دانستن چیزی به خدا.

10

(و نيز دستور مى‏ دهد)

 آنچه را كه نمى ‏دانيد، به خدا نسبت دهيد.  

·        با این بخش آیه، شعار مهم دیگری نیز زیر علامت سؤال قرار می گیرد:

·        شعار معروف «انشاء الله»، یعنی اگر خدا بخواهد.

·        این شعار هم ـ در تحلیل نهائی ـ اعتراف به نادانی خویش و نسبت دادن دانستن و خواستن چیزی به الله است.

·        ای دل غافل، انشاء الله هم توطئه و ترفند ابلیس بوده است و کسی نمی دانست.

·        کس که سهل است، امیر المؤمنین علی حتی نمی دانست و گرنه در نهج البلاغه راجع به محسنات شعار انشاء الله داد سخن سر نمی داد.

ادامه دارد.