خود آموز خود اندیشی (۱۰۹۶)

    

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۳ ـ ۸۴)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

ور به تیغم بزنی، با تو مرا خصمی نیست

خصم آنم که میان من و تیغت سپر است.

معنی تحت اللفظی:

اگر مرا به شمشیر بزنی، من خصومتی با تو نخواهم داشت.

خصومت با کسی خواهد بود که خود را برای حفاظت از من در مقابل شمشیر تو سپر کند.

 

 

محتوای این حرف عاشق کذایی فراتر از خودستیزی است.

این دیگر خریت محض و خردستیزی تهوع اور است.

عاشق لاشخور

خود را خصم خری می داند که برای حفاظت از او به خطر اندازد.

 

گر من از دوست بنالم، نفسم صادق نیست

خبر از دوست ندارد، که ز خود با خبر است.

معنی تحت اللفظی:

اگر من از ستم دوست ناله کنم، عشقم صادقانه نیست.

کسی نمی تواند عاشق کسی باشد و بی اعتنا به خویشتن خویش نباشد.

 

محتوای این بیت عشر سعدی هم مبتنی بر دیالک تیکی از خریت و خودستیزی و خردستیزی است.

 

می توان گفت که عشق دستاویزی برای توجیه خریت و خودستیزی و خردستیزی است.

 

ادامه دارد.