۱۳۹۱ آبان ۲۵, پنجشنبه

تمرین تفکر مفهومی (98)

 سعدی
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص 116 )  
چه خوش گفت، بهلول فرخنده خوی
چو بگذشت بر عارفی جنگجوی:
« گر این مدعی دوست بشناختی
به پیکار دشمن نپرداختی»    
شین میم شین

·        معنی تحت اللفظی ابیات:
·        بهلول خوش اخلاق در رابطه با عارفی پیکارجو چه خوش گفت:
·        «اگر او دوست شناس می بود، هرگز بر ضد دشمن به پیکار برنمی خاست!»
·         
·        بهلول یکی از عقلای مجنون نمای شاعر بوده و معاصر با هارون الرشید (190 هجری قمری) در شهر کوفه زندگی و تدریس می کرده است.
·        سعدی در این دو بیت، رهنمود خود را بطور غیرمستقیم، ولی با واسطه به گوش خواننده و شنونده شعرش می رساند.
·        این یکی از شیوه تبلیغی سعدی است.
·        به جای اینکه اندیشه ای را بدون واسطه به خواننده و شونده شعر ابلاغ کند، به نقل قول ان از شاعری و یا متفکری دیگر مبادرت می ورزد.

سعدی
چه خوش گفت، بهلول فرخنده خوی
چو بگذشت بر عارفی جنگجوی

·        سعدی در این بیت اهل طریقت و عرفان را عملا به دو  دسته تقسیم می کند:

الف
·        عرفای سازش طلب و صلح جو

ب

·        عرفای مقاوم و مبارز

·        عرفای سازش طلب مورد تأیید و تحسین قرار می گیرند و عرفای مقاوم و مبارز به تیغ تیز انتقاد سپرده می شوند.

سعدی
« گر این مدعی دوست بشناختی
به پیکار دشمن نپرداختی»   
  
·        سعدی عارف مبارز را مدعی می نامد.
·        مدعی اما به چه معنی است؟
·         
·        معی در فرهنگ واژگان فارسی به معانی زیر آمده است:
·        کسی که به ناحق حق ادعای فهم و دانش کند.
·        حقه باز
·        شارلاتان

·        شیوه استدلال سعدی در انتقاد از عارف مبارز اما شنیدنی است:
·        اگر عارف مبارز خداشناس می بود، بر ضد دشمن خویش مبارزه نمی کرد.
·         
·        خدا این ادعای سعدی به چه معنی است؟

الف

·        در فلسفه اجتماعی سعدی مبارزه بر ضد دشمن به معنی کفر است:
·        خداشناس مبارزه نمی کند.

ب
·        حالا این سؤال پیش می آدی:
·        پس خداشناس در مقابل دشمن چه می کند؟
·         
·        برای پاسخ به این پرسش باید ضد دیالک تیکی مبارزه را پیدا کرد.
·        ضد دیالک تیکی مبارزه می تواند یا تسلیم باشد و یا سازش.
·        پس پیش شرط خداشناسی در قاموس سعدی سازش و تسلیم است.
·         
·        این شیوه رفترا اما بلحاظ فلسفی به چه معنی است؟

ت

·        این شیوه رفتار بدان معنی است که سعدی در دیالک تیک چالش و سازش، مبارزه و تسلیم، نقش تعیین کننده را از آن سازش و تسلیم می داند.

·        اکنون این سؤال پیش می ادی که دشمن عارف حقه باز و شارلاتان کیست؟

پ

·        اهل طریقت و عرفان در قرون وسطی طبقه حاکمه را در دو جبهه زیر آتش می گیرند:

1

·        در جبهه ایدئولوژیکی پانته ئیسم (همه خدائی) را در مقابل تئولوژی (فقه) و روحانیت قرار می دهند و ستون فقرات نهادهای ایدئولوژیکی فئودالیسم را از درون می جوند و پوک می سازند.

2

·        از سوی دیگر با انکار مشروعیت ایدئولوژی فئودالیسم (مذهب رسمی)، فئودالیسم از حقانیت شرعی تهی می سازند.

ث

·        منظور سعدی از دشمن اهل طریقت و عرفان طبقه حاکمه فئودالی ـ استبدادی است.

ادامه دارد

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر