استه تیک (زیبائی شناسی) (7)

اثری از حسین رزاقی

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

تئوری های استه تیکی در قرون وسطی

1

·        تئوری های استه تیکی قرون وسطی بسیار متناقض اند.

2

·        تار و پود تئوری های استه تیکی قرون وسطی از تناقضات تئولوژیکی تشکیل می یابد.

3

·        تئوری استه تیکی قرون وسطی اما علیرغم مجادلات تئولوژیکی بطور کلی، بخشی از تئودیزی مسیحی است.

·        (تئودیزی به توجیه وجود خدا با استفاده از وجود شر در جهان اطلاق می شود، شری که خود خدا مسبب آن است. مترجم.)

4

·        در قاموس تئوری های استه تیکی قرون وسطی، زیبائی خود را در شیفتگی حواس ما نمودار می سازد و لذا یکی از خواص ماده است.

الف

·        در قاموس تئوری های استه تیکی قرون وسطی، احساسات ما آلوده اند، آلوده به معصیت اند، آلوده به دوری از خدایند.

ب

·        در قاموس تئوری های استه تیکی قرون وسطی، زیبائی تجلی الهی در چیزهای مادی است.

ت

·        بدین طریق، نتیجه گرفته می شود که زیبائی هنری فقط حاوی معنی سمبولیکی است.

توماس فون اکوین

 توماس فون اکوین (1225 ـ 1274)

ایتالیائی الاصل و یکی از متنفذترین فلاسفه و تئولوگ های تاریخ

از مهمترین فقهای کلیسای کاتولیک و از نمایندگان اصلی فلسفه در قرون وسطی متعالی (اسکولاستیک)

میراث معنوی خارق العاده او هنوز هم در نئوتومیسم و نئواسکولاستیک مؤثر است.

کلیسای کاتولیک روم او را جزو قدیسان تلقی می کند.

·        به قول توماس فون اکوین، آثار هنری حاوی سمبولی اند که شباهتی به زیبائی الهی دارد.

1

·        زیبائی هنری سمبلی است که بر زیبائی الهی دلالت دارد.

2

·        اما از آنجا که خدا نامحسوس است، کل استه تیک قرون وسطی در جستجوی عناصری در ماده محسوس است که تجلی گاه سمبولیک و محسوس خدای مجرد و انتزاعی است:

آگوستین

 آگوستین (354 ـ 430)

اهل الجزایر

از فقهای مهم مسیحیت

فیلسوف دوره گذار از آنتیک به قرون وسطی

مؤلف آثار تئولوژیکی بیشمار

پدر علم تئولوژیکی و فلسفی مسیحیت

تحت تأثیر افلاطون واقعیت را سه شقه کرده است:

جهان عالی ترین وجود که فقط برای روح قابل دسترسی است.

جان ـ روح انسانی

جهان شونده که برای حواس قابل دسترسی است.

او ایمان مسیحی را بمثابه بنیان شناخت تلقی می کرد.

1

·        بنظر آگوستین، نظم وجود، وحدتمندی توأم با تفاوتمندی کیهان، که شر هم ضمنا جزو همین نظم است، به همین دلیل زیبا ست.

2

·        بنظر او، بدین طریق، آنتی تز کلیه چیزها، یعنی ضد همه آنها پدید می آید که همزمان به معنی زیبائی است.

دیونی سیوس کذائی

 دیونی سیوس آرئو پاگیتا (حدود 500 میلادی)

دیونی سیوس کذائی

نام مستعار نویسنده ناشناس کتب بیشماری در حوالی سال های 500 میلادی که نام تئولوگی از یونان را برای خود برگزیده است.

مؤسس مفهوم «تئولوژی منفی»

·        از این تزها که بنیان استه تیک دیونی سیوس کذائی را تشکیل می دهند، روشن می گردد که این استه تیک قرون وسطی بخشی از توجیه وجود شر در جهان است و به معنی مشروعیت بخشیدن و  دفاع از شر زمینی است.

1

  

·        دیونی سیوس کذائی و مؤلفین دیگر از قبیل ونتئوس فورت ناتوس، علاوه بر «نظم»، درخشش نور را به مثابه معیار زیبائی تلقی می کنند.

2

·        در کلیه این تشبثات که در پشت سر هم ردیف کردن چیزهای «زیبا» از سوی توماس فون اکوین به اوج می رسد،  خصلت واقعی و ملموس استه تیک اسکولاستیک آشکار می گردد.

اسکاتوس اریوگنا

 یوهان اسکاتوس اریوگنا (815 ـ 877 میلادی)

نویسنده آثار تئولوژیکی و فلسفی و معلوم هنرهای آزاد در دربار کارل کالن ، مفسر و مترجم آثار فلسفی یونان

·        اسکاتوس اریوگنا به پیروی از دیونی سیوس کذائی، زیبائی را به مثابه نور تلقی می کند که چیزها در روح انسان ها متشعشع می کنند.

·        او می گوید:

·        «هر تکه سنگ و یا هر تکه چوب بنظر من نور است.»

·        توماس فون اکوین همه این نظرات متناقض را در سیستم بسته ای گرد می آورد.

1

·        او معیار زیبائی را در چیزهای انتزاعی حتی الامکان فراگیر زیر نشان می دهد:

الف

·        کمال

ب

·        وضوح

ت

·        به اندازه بودن

2

·         همه این صفات بنظر او در خدا گرد آمده اند.

3

·        بنابرین، زیبا هر آن چیزی است که شبیه خدا باشد.

4

·        گمان ورزی استه تیکی اسکولاستیک بلحاظ فلسفی به دلیل زیر محکوم به شکست بود:

·        دگم انتزاعی و نامحسوس خدا را هرگز نمی توان بلحاظ نظری و عملی از طریق اعتراف ناگزیر به وجود چیزهای محسوس، با تئوری ارزشی استه تیکی سازگار ساخت.

ادامه دارد