فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اتیک (اخلاق) (۱۴)

 

 

پروفسور دکتر ماتهویس کلاین

برگردان 

شین میم شین

 

۱۷

·    با ناشی دانستن اتیک (و مورال) از الزامات عینی حیات مادی جامعه، اتیک برای اولین بار، شالوده عینی به طورعلمی مستدل پیدا می کند و بس می کند، مجموعه ای از مطالباتی باشد که انسان ها به طور اپریوریستی (ماورای تجربی) دارند.

·    مثلا ببرکت عقل انتزاعی، روح مطلق، طبیعت انسانی و غیره دارند.

 

۱۸

·    اتیک عبارت است از تصویر به طور تئوریکی تعمیم یافته مناسباتی که خود از آن سرچشمه می گیرد و به واسطه قواعد و قوانین اساسی خود، بر آن مناسبات متقابلا تأثیر می گذارد.

 

۱۹

·    اگر اتیک مارکسیستی قواعد و قوانین اساسی و مطالبات خود را بر حیات مادی جامعه  و در تحلیل نهائی بر مناسبات اقتصادی استوار می سازد، این بدان معنی نیست که این قواعد و قوانین اساسی و مطالبات را مستقیما و به طور بیواسطه از اقتصاد استخراج می کند.

 

۲۰

·    پیوند اخلاق با اقتصاد در جامعه بسیار توسعه یافته انسانی، بسیار بغرنج است.

 

۲۱

·    تصورات و هنجارهای اخلاقی از استقلال نسبی برخوردارند.

 

۲۲

·    در تصورات و هنجارهای اخلاقی نیروی عادت و سنت نقش بزرگی بازی می کنند.

 

۲۳

·    از این رو ست که اصول و هنجارهای اخلاقی برای مدت معینی جانسختی از خود نشان می دهند و ادامه حیات می دهند.

·    حتی زمانی که شرایط موجد (ایجاد کننده) آنها به طور ماهوی تغییر یافته باشند و یا به طور کلی از بین رفته باشند.

 

۲۴

·    شرایط اقتصادی هنجارها و اصول اخلاقی و محتوای آنها و سمت و سوی توسعه آنها را نه به طور مستقیم و بیواسطه، بلکه تنها در تحلیل نهائی ـ و در جامعه طبقاتی قبل از همه به واسطه سیاست و حقوق ـ تعیین می شوند.

 

۲۵

·    در جامعه سوسیالیستی پیوند شرایط اقتصادی با توسعه اخلاقی ساده تر می شود و آسانتر قابل مشاهده می گردد.

 

۲۶

·    با تشکیل سیستم جامعه سوسیالیستی توسعه یافته، مطالبات جدید بسیاری بر اخلاق سوسیالیستی افزوده می شوند.

 

۲۷

·    شالوده این مطالبات اخلاقی را روندهای ماهوی انقلاب علمی و فنی و تکمیل هرچه بیشتر مناسبات تولیدی سوسیالیستی تشکیل می دهند.

 

۲۸

·    از آنجمله اند مطالبات خاص در زمینه روابط همبود سوسیالیستی در زمینه های زیر:

 

الف

·    در تولید

 

ب

·    در شخصیت کارگران

 

پ

·    به ویژه در زمینه احساس مسئولیت

 

۲۹

·    چون انسان های جامعه سوسیالیستی  الزامات عینی حیات اجتماعی خود را الزامات خویشتن خویش احساس می کنند و تحقق می بخشند، چون آنها معارف اتیک مارکسیستی را از آن خود می سازند و به آنها در کارهای عملی خویش به خاطر کل همبود سوسیالیستی جامه عمل می پوشانند و آنها را آگاهانه در روند اجتماعی وارد می سازند، بنابرین، همزمان روند تکمیل مداوم و هر چه بیشتر روابط اخلاقی را رهبری می کنند و عملا موجب پیشرفت پیگیر توسعه اخلاق می گردند.

 

۳۰

·    ضرورت تاریخی و آماجگذاری اخلاقی در واقعیت سوسیالیستی و انعکاس تئوریکی آن در اتیک مارکسیستی ـ به لحاظ سمت و سوی اصلی توسعه و تکامل آن ـ برهم انطباق می یابند.

·    ولذا سمتگیری در جهت تحقق آماجگذاری های اتیکی مارکسیستی به سمتگیری در جهت کاربست و تحقق آگاهانه قانونمندی های عینی تاریخی بدل می شود.

 

۳۱

·    مارکس می گوید:

«ما پیامبرانه با لوح نوینی در دست، وارد صحنه جهان نمی شویم تا اعلام کنیم که حقیقت اینجا ست و باید در برابرش به سجده در آمد!

ما فقط به طبقه کارگر نشان می دهیم که چرا باید به مبارزه برخیزد و شعور چیزی است که طبقه کارگر باید آن را از آن خود کند، حتی اگر خود نخواهد!»

(مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۱، ص ۳۴۵)

  

ادامه دارد.