دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۷۸۷)

  پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

سوبژکتیویسم

(ذهنگرایی)

 

۱

·    سوبژکتیویسم به معنی وسیع کلمه،  به قضاوت و عملی اطلاق می شود که با شرایط عینی (اوبژکتیو) مطابقت ندارد.

 

۲

·    سوبژکتیویسم به معنی محدود کلمه، اولا به درک و استنباطی اطلاق می شود که در آن، معارف (شناخت های) بشری فقط و یا در وهله اول به واسطه سوبژکت مشروط می شوند.

 

۳

·    نتیجه نهایی قطعی سوبژکتیویسم معرفتی ـ نظری، سولیپیسیسم است.

 

سولیپسیسم

مانفرد بور

 

۱

·     سولیپسیسم  در واقع به معنی فقط «من» خودم است.

 

۲

·    سولیپسیسم موضعگیری معرفتی ـ نظری ایدئالیسم ذهنی افراطی است که برای واقعیت عینی فقط در «من» و یا در ضمیر سوبژکت به طور کلی، حق حیات قائل می شود.   

 

۳

·    برای سولیپسیسم فقط «من» (فردی) و حالات روانی «من» وجود واقعی دارند.

·    جهان خارج از دید سولیپسیسم، تنها در تصور «من» وجود دارد.

 

۴

·    سولیپسیسم نتیجه اجتناب ناپذیر هر نوعی از ایدئالیسم ذهنی است.

·    زیرا آن وجود ماده و تأثیر آن بر حواس انسانی را منکر می شود و فقط برای احساسات، دریافت ها و تصورات به مثابه حالات روانی واقعیت قائل می شود.

·    (لنین، «مجموعه آثار» جلد ۱۴، ص ۱، ۶)

 

·    نمایندگان سولیپسیسم به شرح زیر بوده اند:

 

الف

·    برکلی

 ب

·    اشتیرنر

 پ

·    طرفداران امپیریوکریتیسیسم

 

۵

·    کلیه جریانات ایدئالیستی ـ ذهنی فلسفه بورژوائی معاصر حاوی تمایلات نیرومند سولیپسیستی اند، به ویژه جریانات مختلف پوزیتیویسم و اگزیستانسیالیسم.

 

پایان

 

۴

·    سولیپیسم نقطه نظری است که در آن فقط برای «من» فردی و حالات روانی او وجود واقعی قائل می شوند و برای جهان برونی فقط در تصورات «من» فردی حق حیات قایل می شوند.

 

۶

·    سوبژکتیویسم ثانیا به درک و استنباطی اطلاق می شود که در آن، بررسی واقعیات امور معین به رابطه آنها با  سوبژکت بشری انتزاعی مثلا با سودمندی آنها برای این و آن، نقطه نظر مقدم قایل می شوند.

 

۷

·    این سوبژکتیویسم مثلا با توجه به مسائل اخلاقی و ایده ئولوژیکی به اگوئیسم (خودپرستی) و به تئوری هایی منجر می شود که مبتنی بر اگوئیسم و تجلیل از اگوئیسم اند.

 

ادامه دارد.