دایرة المعارف روشنگری: فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تله ئولوژی (هدف گزاری، تعیین هدف) (۹) (بخش آخر)

۱۴۰۲ آبان ۲۹, دوشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تله ئولوژی (هدف گزاری، تعیین هدف) (۹) (بخش آخر)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

پروفسور دکتر یوهانا شرام

برگردان

شین میم شین

۱۱

تله ئولوژی و علوم مدرن

· ژنتیک، فیزیولوژی سلولی، بیوشیمی و دیگر علوم بیولوژیکی در دهه های اخیر در روشن کردن این مسائل خدمات بزرگی ادا می کنند و نشان می دهند که روند تطبیق و تغییر، روندی جبری (ضرور) است و به فاکتورهای داخلی (ارثی) و شرایط خارجی (محیط زیستی) وابستگی دارند.

· بغرنجی مسائل مربوط به آماجگرائی و هدفخوانی رفتار، همکاری علمای رشته های مختلف را برای حل شان الزامی می سازد.

· مراجعه کنید به رفتار، آماج، آماجگزاری

رفتار

https://hadgarie.blogspot.com/2021/02/blog-post_61.html

آماج

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/8902

۱۲

تله ئولوژی و روزن بلوت و وینر

· توسعه تحقیقات مشترک روزن بلوت، وینر و دیگران از بحث پیرامون مفاهیم «رفتار، آماج و تله ئولوژی» آغاز می شود و در سال ۱۹۴۸ به تشکیل سیبرنتیک می انجامد.

· روزن بلوت، وینر، بیگه لوف (۱۹۴۳)، «رفتار، آماج و تله ئولوژی»

۱۳

تله ئولوژی و سیبرنتیک

· برمبنای معارف سیبرنتیکی، امکان حل عمده مسئله مربوط به رفتار هدفخوان و آماجگرای سیستم های مادی فراهم می آید.

· آنگاه معلوم می شود که سیستم های مادی پویا (دینامیک) که بی اعتنا به اختلالات وارده از محیط زیست، حالت معینی را حفظ می کنند و تا حدودی خودکوشانه به سوی «آماج» معینی سمتگیری می کنند، حاوی مکانیسم های تنظیمگر اند.

· یعنی مجهز به سیستم های حاوی پیوند برگشتی اند.

· در چنین سیستم هائی، تأثیرات وارده از سوی عوامل (علل) خارجی در تأثیر متقابل با شرایط داخلی سیستم قرار می گیرند، که به نوبه خود تأثیرات وارده از خارج را چنان تحت تأثیر قرار می دهند که سیستم در مقیاس معینی از نوسانات و تغییرات وارده در امان می ماند، حالت تعادلی خود را حفظ می کند و به تعبیری آماجگرا رفتار می کند.

· آلترناتیو «یا علیت مکانیکی و یا تله ئولوژی» از نقطه نظر علوم طبیعی مدرن آلترناتیوی کاذب است.

· تصور مبتنی بر علیت مکانیکی خطی از دو حالت زیر خارج نیست:

الف

· یا با سیستم هائی سر و کار دارد، که فاقد پیوند برگشتی اند.

· یا با سیستم هائی سر و کار دارد، که در آنها پیوند برگشتی نادیده گرفته می شود.

· تصور مبتنی بر علیت مکانیکی خطی اما برای توضیح رفتار سیستم های تنظیمگر مجهز به پیوند برگشتی (مثلا ارگانیسم ها) کفایت نمی کند.

· برای تفسیر این سیستم ها باید تضاد دیالک تیکی میان علل داخلی و خارجی و میان ضرورت و تصادف در مورد سیستم های مورد نظر در نظر گرفته شوند که از تأثیر متقابل شان رفتار آماجگرای سیستم حاصل می آید.

· مراجعه کنید به دیالک تیک داخلی ـ خارجی، دیالک تیک ضرورت و تصادف