شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت یازدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۶۶)
بخش دوم
۱
مکن بد، که بد بینی از یار نیک
نروید ز تخم بدی بار نیک
چو با دوست دشخوار گیری و تنگ
نخواهد که بیند تو را نقش و رنگ
معنی تحت اللفظی:
بد مکن به دوست خوبت.
چون از پاشیدن بذر بد، کشت خوب نمی روید.
اگر با دوست بدرفتاری کنی، از تو متنفر می شود.
سعدی
در این دو بیت شعر،
از سوئی
دیالک تیک کنش و واکنش
را
به شکل دیالک تیک بد کردن و بد دیدن بسط و تعمیم می دهد
و
از سوی دیگر
دیالک تیک علت و معلول
را
به شکل دیالک تیک بذر بدی و بار بدی.
اشتباهی که سعدی در این دو بیت شعر مرتکب می شود، این است که یار نیک را سلب استقلال عمل و اندیشه می کند.
سعدی او را فقط به واکنش قادر می داند.
یار نیک می تواند بدی دوست ابله را با بدی پاسخ ندهد، اصلا واکنش منفی نشان ندهد، او را به خطای خود متوجه سازد و هزار کار دیگر بکند.
در این دو بیت شعر سعدی
طبق معمول
گشتاور تهدید فئودالی به چشم می خورد.
در بیت شعر بعدی بی شک، گشتاور تطمیع مطرح خواهد شد.
سعدی در دیالک تیک تهدید و تطمیع می اندیشد، که به معنی توسعه و تعمیم دیالک تیک بیم و امید است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر