فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ارزش (۵)

 

 پروفسور دکتر ولفگانگ پطر ایشهورن 

پروفسور دکتر راینهولد میلر

برگردان

شین میم شین

۵

روابط همبودی در جامعه سوسیالیستی

 

۱

·    روابط همبودی در جامعه سوسیالیستی به شرح زیرند:

 

الف

·    عزت و آزادی شخصیت، فارغ بودن از استثمار و ستم، برابرحقوقی زن و مرد، امکان واقعی برای هر شهروند جهت شرکت فعال در ساختمان حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دولت و همبود سوسیالیستی و تحول آن.

 

ب

·    فارغ بودن از استثمار و ستم

 

پ

·    برابرحقوقی زن و مرد

 

ت

·    امکان واقعی برای هر شهروند جهت شرکت فعال در ساختمان حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دولت و همبود سوسیالیستی و تحول آن.

 

۲

·    در جامعه سوسیالیستی ارزش های سیاسی ـ اجتماعی عالی به واقعیت اجتماعی بدل می شوند، تحت حراست قانون اساسی قرار می گیرند و در زندگی به طور مداوم جامه عمل می پوشند.

 

۳

·    ما در کشورهای امپریالیستی شاهد تحریف روزافزون ارزش های اجتماعی ـ سیاسی و فکری ـ فرهنگی هستیم.

 

۴

·    در رابطه با احیای نازیسم در آلمان فدرال و تابع ساختن ایدئولوژیکی مردم به آماج های سرمایه انحصاری، طبقه حاکمه به تولید سرمشق های ایدئولوژیکی و تصورات ارزشی مبادرت می ورزد و زحمتکشان را به لحاظ ایدئولوژیکی به سیستم امپریالیستی پیوند می دهد.

 

۵

·    از طریق رسانه های گروهی، تبلیغات گسترده ای در ستایش از زورگوئی صورت می گیرد و بیرحمی، قساوت و بی اعتنائی به مثابه  نشانه قدرتمندی و قدرت طلبی (شعور قدرت) مورد تجلیل قرار می گیرد.

 

۶

·    انسان در کلیه عرصه های جامعه هرچه بیشتر به اوبژکت  ساده تحمیق و تحریف سیستماتیک تنزل می یابد.

 

۷

·    طبقه حاکمه به کمک تبلیغات رنگارنگ و با استفاده از فرم های تحریف پر مهارت و مستور نیازها، از طریق کانالیزه کردن آماجگذاری ها، ساختارهای منافع و انگیزه ها، روندهای تشکیل تصورات ارزشی، فرم های زندگی و سرمشق ها را چنان تحت تأثیر قرار می دهد که تصورات ارزشی و آرمان های هومانیستی و دموکراتیک در آنها به طرز مؤثری تخریب می شوند و جای خود را به نظرات مبتذل از زندگی و سرمشق های ارتجاعی و تجاوزگر می دهند. 

 

۸

·    گرایش کنونی در توسعه فرهنگی و ایدئولوژیکی در آلمان فدرال:

 

الف

·    انسانیت زدائی انسان به مثابه  شخصیت

 

ب

·    تهی کردن روابط انسانی از انسانیت  

 

پ

·    تار و مار کردن بقایای ارزش های هومانیستی و دموکراتیک

 

۹

·    از این رو ست که امروزه دفاع رزمنده از هومانیسم، ارزش های اخلاقی، عزت انسانی و آزادی فکری راستین، با مبارزه علیه سیستم امپریالیستی پیوند تنگاتنگ دارد و بخش اصلی مبارزه به خاطر پیشرفت دموکراتیک را تشکیل می دهد.

 

۱۰

·     ارزش ها به مثابه  نقاط آماجی و ایده های راهنما در هدایت عمل، تفکر و احساس انسانی نقش بزرگی بازی می کنند.

 

۱۱

·     ارزش ها فرم خاصی را تشکیل می دهند که انسانها به واسطه آنها به پیوندهای اجتماعی و وظایف اجتماعی خود آگاه می شوند و با از آن خود کردن فکری آنها به اینگراسیون آگاهانه خویش در همبودهای مربوطه نایل می آیند و به کمک آماج ها، هنجارها، منافع، فرم های زندگی و غیره به رسمیت شناخته شده در ارزش ها به تعیین هویت خویش دست می یابند.

 

۱۲

·     از این رو ست که ارزش های به رسمیت شناخته شده در شعور اجتماعی به مثابه  عالی ترین نیروهای محرکه عمل فردی و جمعی عمل می کنند.

 

۱۳

·     تفاوت گذاری میان ارزش های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، استه تیکی، اخلاقی و غیره رایج در نظامات اجتماعی امروزی نشاندهنده عالی ترین درجه تمایز شعور انسانی و عالی ترین درجه تمایز حوایج و منافع اجتماعی اند، که خود را در ارزش ها بازگو می کند.

 

۱۴

·     طبقات اجتماعی و جامعه ـ به مثابه  کل ـ می توانند عملا اوبژکت  های مختلفی را به عنوان ارزش قلمداد کنند، اگر تحقق آنها به برآورده ساختن حوایج و منافع اجتماعی شان منجر شود و یا فواید اجتماعی دیگری به همراه بیاورد.

 

۱۵

·     این اما بدان معنی نیست که ارزش چیزها، پدیده ها، روندها و یا حوادث معینی باید تنها در چارچوب مفید بودن شان برای انسانها در نظر گرفته شود.

 

۱۶

·     انسان در ثمرات کردوکار خویش ـ هم در چارچوب استفاده ارزش گذارانه از علائم و هم در خارج از عرصه های تولیدی ـ  کل ماهیت انسانی خود را شیئیت می بخشد.

 

۱۷

·     ثمرات کردوکار خلاق انسان در تولید و نتایج فعالیت اجتماعی او در فرهنگ و غیره برای او فقط چیزهای مفید قابل مصرف نیستند، بلکه آفریده ها و دستاوردهای اصیل روح او، استعدادها و مهارت های راستین او هستند، که انسان آفریننده خود را در آنها منعکس می بیند و باز می شناسد و در آنها درجه تسلط خود را بر طبیعت، جامعه و خویشتن خویش کشف می کند.

 

۱۸

·     از این رو ست که حتی آثار هنری یونان که در دوره های نازل توسعه و تکامل انسان، خلق شده اند، «برای ما لذت هنری به همراه می آورند و در برخی موارد، حتی به مثابه  هنجار و سرمشق دست نیافتنی جلوه می کنند.»

·    (مارکس، «گروندریسه»)

 

۱۹

·     درعرصه اخلاق نیز هیچ ارزشی نمی تواند وجود داشته باشد که در جامعه برای آن نیاز واقعی نباشد.

 

۲۰

·     محتوای اخلاق ـ در وهله اول ـ عبارت ا ست از تنظیم روابط میان شخصیت و همبود (و یا جامعه.)

 

۲۱

·     ارزش های اخلاقی نیز بنا بر ماهیت عام خویش، بیانگر اهمیت عینی تثبیت شده در شعور اجتماعی اند، اهمیت عینی ئی که پدیده های اجتماعی برای توسعه انسانها در همبود دارند.

 

۲۲

·     ارزش های اخلاقی زیر برای توسعه انسان، به مثابه  شخصیت در همبود با انسان های دیگر و برای همبود انسان ها در فرم های مختلف آن، از آن جمله اند:

 

۱

·     اهمیت مناسبات اجتماعی

 

۲

·     اهمیت اعمال فردی و دسته جمعی

 

۳

·     اهمیت شیوه های رفتار

 

۴

·     اهمیت هدفگذاری ها

 

۵

·    اهمیت انگیزه مندی ها

 

۶

·    اهمیت خصایص شخصیت ها و همبودها

 

۷

·     اهمیت شاخص های خصلتی و امثالهم

 

۲۳

·    به این معنا، می توان از ارزش های زیر سخن گفت:

 

۱

·    همبستگی برادرانه

۲

·     وفاداری

۳

·    از خود گذشتگی در راه آرمان های سوسیالیستی

 

۴

·    همیاری (کمک متقابل) و همکاری رفیقانه

 

۵

·    احساس مسئولیت نسبت به کل همبود

 

۲۴

·    همچنین از ارزش های اخلاقی عالی زیر می توان سخن گفت:

 

۱

·    صداقت (حقیقت پرستی)

 

۲

·     دوستی

۳

·    توده پرستی

۴

·    میهن پرستی

۵

·    علاقه مندی به کار مفید خلاق

 

۶

·    موضعگیری عدالت طلبانه و صادقانه و امثالهم.

 

۲۵

·    در مورد ارزش های اخلاقی نیز همانند کلیه ارزش های دیگر، این نکته صادق است که فرم ارزش، یک فرم نمودین خارجی است که در پشت آن حوایج، منافع مادی و فکری حیاتی به مثابه  نیروهای محرکه واقعی رفتار انسانی و به مثابه  فاکتورهای مهم ارزش ساز قرار دارند.

 

۲۶

·    نا دیده گرفتن این ماهیت پدیده های اخلاقی که در پشت سر فرم ارزش قرار دارد و یا حتی مستقل دانستن فرم ارزش از محتوای اجتماعی واقعی آن، ناگزیر به خطاهای خطیری در تئوری و پراتیک منجر می شود.

 

ادامه دارد.