سیری در جهان بینی شیخ بهائی (6)

فی العقل

از 

«نان و پنیر»

اثری از شیخ بهایی

تحلیلی از

شین میم شین

با سپاس بیکران از

 شیوا زهری

که ما را با شیخ اصفهان آشنا کرد.

  

·        چیست دانی عقل در نزد حکیم؟

·        مقتبس، نوری ز مشکوة قدیم

·        از برای نفس تا سازد عیان

·        از معانی، آنچه می ‌تابد بر آن

·        چون جمال عقل، عین ذات او ست

·        نیستش محتاج عینی، کاو نکو ست

·        بلکه ذاتش هم لطیف و هم نکو ست

·        دیگران را نیز نیکویی به او ست

·        پس اگر گویی:

·        «چرا نیکو ست، عقل؟»

·        خواهمت گفتن:

·        «نکو ز آن رو ست، عقل.»

·        جان و عقل آمد، بعینه، جان نور

·        که بود از عین ذات او، ظهور

·        او بذاته، ظاهر آمد، نی به ذات

·        فهم کن، تا وارهی از مشکلات

 نیر

یعنی نوربخش

 

·        نیر اعظم دو باشد:

·        « شمس و عقل» 

·        جسم و جان باشند عقل و شرع و نقل

·        نور عقلانی، فزون از شمس دان

·        ز آنکه این تابد به جسم و آن به جان

·        نور عقلانی کند تنویر دل

·        نور شمسانی کند تنویر گل

ریان

ضد عطشان

تر و تازه و شاداب

·        شمس بر ظاهر، همین تابان بود

·        لیک باطن، از خرد ریان بود

·        گر تو وصف عقل از من نشنوی

·        گوش کن ابیات چند از مثنوی

پایان

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری

  ادامه دارد.