«ایرانی» و «آلمانی» در آئینه این و آن (13)

فرمالیسم آخوندی 

نظر ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺩﺍﺭﺩ 
ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ 
راجع به ایرانیان 

ویرایش و تحلیل از
ربابه نون

ﻣﺮﺩﻣﺎﻥﺷﻤﺎ ﻓﻘﻂ ﺩﺭﭘﯽ ﺗﻼﻓﯽ ﮐﺮﺩﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ

ﻭﺩﺭﻗﺒﺎﻝ هر ﺳﻔﺮﻩ، ﺳﻔﺮﻩ ﺍﯼ
ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ هر ﮐﺎﺩﻭ، ﮐﺎﺩﻭﯾﯽ داده می شود.

·        این سخن خانم آلمانی سخنی دو لایه است:

1

ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻂ ﺩﺭﭘﯽ ﺗﻼﻓﯽ ﮐﺮﺩﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ

·        این لایه عام سخن خانم آلمانی است.

·        تلافی کردن اما به چه معنی است؟

الف

·        تلافی کردن به معنی جبران کردن است.

·        تلافی کردن بدان معنی است که اگر کسی چیزی به تو داد، تو هم به نوبه خود، چیزی معادل آن چیز و یا بهتر از آن چیز به او بدهی.

·        ما در این جور موارد با دیالک تیک داد و ستد سر و کار پیدا می کنیم.

·        این دیالک تیک یکی از جهانشمول ترین دیالک تیک های هستی است.

·        سعدی این دیالک تیک را حتی در صحرای محشر معتبر می داند.

·        به همین دلیل، دست خالی رفتن به صحرای محشر همان و پرتاب شدن به اسفل السافلین دوزخ همان.

·        بنا بر این دیالک تیک، بهشت از آن ثروتمندان دنیا ست.

·        ثروتمندانی که هر از گاهی پشیزی به گدایی داده اند و خوان یغمائی برای ازاذل و اوباش گسترده اند.

ب

·        تلافی کردن خاص مردمان ایران نیست.

·        هر عضو هر جامعه ای به ازای چیزی که دریافت می کند، خود را موظف به پس دادن معادل آن چیز می داند.

·        ضمنا طرف مقابل هم مادام العمر در انتظار پس گرفتن معادل داد خود بسر می برد.

·        داد و ستد فی نفسه، کرد و کار بدی نیست که مورد انتقاد قرار گیرد.

·        آنچه باید مورد انتقاد قرار گیرد و چه بسا به دلایلی مورد انتقاد قرار نمی گیرد، ستد چیزی از کسی و پرهیز از دادن معادل آن چیز به او ست.

ت

·        اتفاقا ریشه بیداد در نقض همین دیالک تیک جهانشمول است:

·        کسی که از کسی چیزی بستاند و به ازای آن «ستد»، «داد»ی ندهد، در عمل به او «بی داد» داده است.

·        یعنی به او بیداد و یا ستم روا داشته است.

·        بیداد در واقع اختصاری از «ستد بی داد» است و مذموم است.

·        مردم حق مقاومت در مقابل بیداد دارند.

·        مردم حتی از دید فلاسفه کلاسیک بورژوائی مثلا فیشته، حق انقلاب دارند تا بساط بیداد را بر اندازند و نظام مبتنی بر «ستد با داد»، نظام مبتنی بر دیالک تیک داد و ستد، به اختصار، نظام داد را بر پا دارند.

·        تار و پود شاهنامه فردوسی مدافعه بی وقفه از همین ستد با داد است.

·        داد یکی از مقولات مهم فلسفه حکیم سرخ طوس است.

2 
ﻭﺩﺭﻗﺒﺎﻝ هر ﺳﻔﺮﻩ، ﺳﻔﺮﻩ ﺍﯼ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ
ﻭﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ هر ﮐﺎﺩﻭ، ﮐﺎﺩﻭﯾﯽ داده می شود.

·        این بخش از سخن خانم آلمانی، لایه منفرد و یا خاص سخن او ست.

·        می توان گفت که او دیالک تیک عام و منفرد را به شکل دیالک تیک تلافی و سفره، تلافی و کادو بسط و تعمیم داده است.

·        هر کس دادی به شکل سفره و یا کادو می دهد، طرف مقابل هم تلافی این کار او را در می آورد.

·        یعنی او هم به نوبه خود، سفره ای و یا کادوئی تهیه و عرضه می کند.

3

·        داد و ستد در همه فرم های آن، فی نفسه مذموم و قابل انتقاد نیست.

·        اما خانم آلمانی در ورای این پدیده، چیز دیگری را به چالش می کشد.

·        آن چیز دیگر همان فرمالیسم است که در ایران به این شکل و در کشورهای دیگر به اشکال دیگر نمودار می گردد:

الف

·        فرمالیسم ایرانی های مورد نظر خانم آلمانی بازی با چیزها و کرد و کار های بی محتوا ست:

·        مثلا دعوت از این و آن برای به رخ کشیدن مبلمان مجلل جدید خویش.

·        داد و ستد کادو به عنوان کاری بی درونمایه.

·        الکی.

·        محض رفع یک نواختی زندگی.

·        بعد، انداختن کادوی یاد شده به گوشه پستو، بسان زباله ای.

ب

·        این فرمالیسم در خود اروپا و امریکا مثلا به شکل خرید صد جفت کفش گرانقیمت و یا 50 دامن و بلوز و شورت و غیره است.

·        اتلاف وقت گرانبها در فروشگاه های لوازم آرایش و غیره.

·        سفر بیهوده به این کشور و آن کشور برای داشتن سخنی جهت نقل در محافل دوستانه

·        رفتن به رستوران های مختلف نه برای خوردن غذا، بلکه برای داشتن حرف تازه ای در محل کار.

·        مراجعه کنید به سریال سکس و شهر 

ادامه دارد.