حرکت (1)

پروفسور دکتر گونتر کروبر   

برگردان شین میم شین

·        حرکت نحوه وجود و صفت مشخصه ذاتی ماده را تشکیل می دهد.

·        نه ماده می تواند بدون حرکت وجود داشته باشد و نه حرکت می تواند بدون ماده معنی داشته باشد.

·        عام ترین معنی فلسفی مقوله «حرکت»، عبارت است از تغییر بطور کلی!

I

اندیشه حرکت در فلسفه جهان باستان

·        اندیشه حرکت و تغییر مدام جهان، در فلسفه شرق باستان، هندوستان و چین وجود داشته است.

·        درک دیالک تیکی ـ عامیانه و ماتریالیستی ـ عامیانه حرکت کلاسیک، در یونان باستان در قرن ششم تا سوم قبل از میلاد شکل می گیرد، که  بنا بر آن، جهان از جوهر ازلی پدید آمده است.

·        جوهر ازلی را تالس آب، آناکسی منس هوا، آناکسی مندر اپایرون و هراکلیت آتش قلمداد می کرد.

·        به نظر آنان این مواد (آب، هوا، اپایرون و آتش) پس از تغییر و تبدیل خود، سرانجام به جوهر ازلی برمی گردند.

1

هراکلیت (550 ـ 480 ق. م.) 

فیلسوف ماقبل سقراطی یونان

افق فلسفی هراکلیت

تجربه و دانش

شدن و فنا شدن

وحدت و تضاد

کاینات و آتش

واژه و روح

دولتشهر و حقوق مدنی

انسان و خدا

عقل و جهل

جملات قصار:

در هیچ رودی نمی توان دو بار شنا کرد.

مبارزه، پدر همه چیزها ست.

·        هراکلیت برای اولین بار، حرکت، یعنی جریان و تغییر لاینقطع کلیه چیزها را به یک اصل فلسفی ارتقا می دهد و علت حرکت را در مبارزه اضداد می داند.

2

الئات ها

 زنون کیتونی (490 ـ 430 ق. م)

از شاگردان پارمنیدس و از فلاسفه ماقبل سقراطی

مخترع هنر استدلال از طریق کشف تناقض در گفتار حریف

فن یاد شده را دیالک تیک می نامیدند.

·        تضادمندی واقعی ـ دیالک تیکی حرکت را الئات ها، بویژه زنون ـ البته به عنوان یک تناقضمندی منطقی ـ مطرح می سازند.

·        زنون بر آن بوده، که حرکت یعنی بودن و نبودن همزمان،  درمکان واحد.

·        و چون چنین ادعائی ضد و نقیض است، پس او به این نتیجه می رسد که حرکت محال است.

3

پوتاگوریسم

·        فلسفه پوتاگوری، که سمتگیری مبتنی بر ریاضیات داشته، برخلاف فلسفه طبیعت معروف به فلسفه یونی، وجود تغییرناپذیر را به جای شدن در کانون تفکر فلسفی خود قرار می دهد.

·        و پارمنیدس ـ بنیانگذار مکتب الئات ـ وجود محض، تغییرناپذیر، بی زمان و بی مکان را به عنوان تنها چیز واقعی قلمداد می کند.

4

طبیعتفلاسفه (فلاسفه طبیعت)

 دموکریت (460 ـ 371 ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشا سقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف طبیعتفلسفه

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.

در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

·        انکار حرکت اما با حرکت و تغییر مدام آشکار در طبیعت و حیات انسانی در تضاد قرار داشته است.

·        از این رو طبیعتفلسفه در یونان باستان، دوباره به نظریه هراکلیتی حرکت روی می آورد و در آموزش اتمیستی خود بدان دامنه و وسعت می بخشد:

·        بنا بر این آموزش، پیدایش کیفیت های مختلف، نتیجه قاطی شدن و جدا شدن اتم ها ست که منتج از تصادم و برخورد آنها ست و حرکت ذاتی عناصر اولیه و یا اتم ها ست.

·        لویکیپ و دموکریت برخلاف زنون بر آن بوده اند که در جوار اتم ها (اتم های تجزیه ناپذیر) فضاهای خالی وجود دارد.

·         و حرکت (یعنی رقت، غلظت و رشد) نتیجه پرشدن فضاهای خالی یاد شده بوسیله اتم ها ست.

ادامه دارد.