دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۸۱)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

پیشکش
به

امیر حسین آریان پور

 

مفهوم سازی

۱

·     مفهوم سازی در اثر کار انسانی صورت می گیرد.

۲

·     مفهوم سازی نوع خاصی از کار فکری است.

۳

·     مفاهیم به واسطه اوبژکت های زبانی تبیین می یابند.

·    مثلا به واسطه واژه هایی که بیانگر مشخصات و روابط اند.

۴

·     مفهوم سازی بنیادی در زبان محاوره ای طبیعی به طرق زیر صورت می گیرد: 

الف

·    در رابطه با عمل اشارتی معینی، واژه ی معینی بر زبان رانده می شوند.

·    بدین طریق به اشیائی که در خارج از فرد اشاره کننده قرار دارند، اشارت می رود و در رابطه با هر عمل اشارتی فردی، همان واژه فرمولبندی می شود.

ب

·    این وحدت عمل اشارتی و عمل تبیینی (زبانی)، روندی است که حاوی گشتاور تمییز (تفاوتگذاری) و مقایسه   است. 

پ

·    با اشاره به اشیای معینی، عملا میان آن اشیاء و اشیای دیگر تفاوت گذاشته می شود.

·    تنها به برکت جریان تفاوتگذاری است که می توان اشیای معینی را از محیط زیست خود متمایز ساخت.

·    تنها به واسطه جریان تفاوتگذاری است که  اشیای معینی می توانند برای فرد اشاره کننده به طرز مؤثری هیئت اشیای خاصی را کسب کنند.

ت

·    مثلا می توان به شیئ معینی اشاره کرد و واژه «رادیو» را بر زبان راند.

·    اما می توان به همان سو هم اشاره کرد و واژه «دکمه فشار» را بر زبان راند.

ث

·    تعیین هویت هر «شیئ» در لحظه اشاره صورت می گیرد.

·    در این لحظه اشاره است که میان آن شیئ و محیط زیست آن، رابطه ای برقرار می شود. 

ج

·     اینجا، واقعیت عینی ـ فی نفسه ـ عرضه کننده اشیای موجود نیست.

·    این روند تبدلات (تحولات) مستمر است که در آن «اشیاء» فقط به مثابه گشتاورهای آن روند وجود دارند.

ح

·    در روند تفاوتگذاری ببرکت عملیات اشارتی مکرر و بر زبان راندن واژه های مربوطه هم میان  اشیای متفاوت و محیط زیست تفاوت گذاشته می شود و هم آنها با همدیگر مورد مقایسه قرار می گیرند.   

خ

·    بدین طریق اشیای مختلف بر اساس مشخصه واحد، اسم واحدی کسب می کنند.   

د

·    یکسانی اشیاء با توجه به مشخصه مشترک نیز به معنی «وجود فی نفسه چیزی» نیست.

·    این یکسانی، بیشتر به معنی امکان واقعی در تکرار مستمر عمل اشارتی و تبیینی (زبانی) است.   

ذ

·    همیشه عمل تصمیمگیری معینی الزامی است تا در رابطه با هر چیز تازه ای بنا بر مشخصه سؤال انگیز به یکسانی آن چیز با دیگر چیزها حکم صادر شود.

ادامه دارد.