آخودنک نظرباز
ویرایش و تحلیل
از
ربابه نون
این غزل خواجه
که
در گنجور انتشار یافته،
حاوی ایرادات جدی است.
نسخه دیگری از همین غزل بمراتب بهتر است.
اگرچه آن هم عاری از ایراد نیست.
این
اما
به چه معنی است؟
این بدان معنی است
که
خواجه
غزلیات خود
را
بارها خوانده و تصحیح کرده است.
۱
پسرک جوان و دو عیاش پیر
(هفت اورنگ جامی)
در نظربازی ما بی خبران حیرانند
من چنینم که نمودم، دگر ایشان دانند
معنی تحت اللفظی:
در
چشمچرانی
(عیاشی بصری)
ما
بی خبران مبهوت اند.
من چشمچرانم و باکی از کسی ندارم.
هر فکری دیگران می خواهند بکنند.
نظربازی
به چه معنی است؟
۲
نظربازی
به معنی حظ بصری از زیبارویان، بویژه پسران است.
معاشقهٔ بصری، از اصطلاحات رایج در عرفان اسلامی است.
حافظ
آن را
علم نظر
می نامد.
از بتان «آن» طلب، ار طالب حسنی،
ای دوست
این کسی گفت که در «علم نظر» بینا بود.
معنی تحت اللفظی:
اگر خواهان زیبایی هستی
از
زیبارویان
«آن»
را
طلب کن.
کسی که در علم نظر بینا بود،
این اندرز را به من داد.
مشد حافظ
در
علم
می توان نادان و یا دانا بود
ولی نمی توان کور و یا بینا بود.
در
عالم
اما
می توان کور و یا بینا بود.
۳
اجامر عیاشی
در قرون وسطی
نظربازی
را
خدا بینی
(تماشای جمال حق)
و
یا
تمرین لازم برای خدا بینی
جا می زدند.
مش مریم مقدس:
حافظ از جنس ما ست.
درود
بر
حافظ
و
عاشقان زیبایی و دانایی و نیکویی
باد
زنان شان
چنین اند عیرانیان
عاشقان سینه چاک زیبایی و دانایی و نیکویی
اند.
حافظ
باید از مش مریم مقدس
طرز حرف زدن بیاموزد.
۴
احادیثی از حضرت محمد:
۱
«اگر نظر به خوبرویان از روی عبرت باشد
عبادت
است.
اما کسی که از روی شهوت می نگرد
برای او چهل هزار گناه نوشته می شود»
۲
«نیکی (یا نیازهای خود) را نزد خوبرویان بجویید.»
اگر کسی گذارش به جماران افتاد
از
اجامر بپرسد:
۱
چشم چرانی به کودکان مردم
چگونه می تواند عبرت آموز باشد؟
۲
ضمنا
عیاشان بصری
کدام نیکی و نیاز
را
باید
نزد فرزندان خوبروی مردم
بجویند و بیابند؟
۵
در مقامات طریقت هر کجا کردیم سیر
عافیت را با نظربازی فراق افتاده بود
ساقیا جام دمادم ده که در سیر طریق
هر که عاشق وش نیامد در نفاق افتاده بود
معنی تحت اللفظی:
در مقامات طریقت به هر کجا که رفتیم،
دیدیم
که
میان عافیت (سلامتی و رستگاری) و نظربازی
جدایی افتاده است.
ساقی
جام مرا
ـ پی در پی ـ
ر کن.
هر کس عاشق نباشد، منافق است.
حافظ
در این دو بیت غزل
نظربازی
را
ابزار خودستیزی محسوب می دارد:
حافظ
میان سلامتی و نظربازی تضادی لاینحل می بیند.
می توان گفت
که
نظربازی فرمی از خودستیزی است.
هم
خودستیزی دنیوی
و
هم خودستیزی اخروی.
دلیل خواجه شنیدنی تر است:
۶
ساقیا جام دمادم ده که در سیر طریق
هر که عاشق وش نیامد در نفاق افتاده بود
دلیل خواجه این است
که
هر کس عاشق نباشد،
یعنی
نظرباز
(عملا عیاش و پسر بچه باز)
نباشد،
منافق
است.
این عندیشه خواجه
اما
چه عواقب عملی دارد؟
الف
شاید به این دلیل است
که
آخوندهای نظرباز جماران
علنا
در ملأ عام
از
فرزندان معصوم مردم
لب می گیرند
تا
ثابت کنند که منافق نیستند.
ب
شاید
به همین دلیل بود
که
مش مسعود رجوی
ازدواج و سکس
را
در انجمن منافقین خلق و صدام و امپریالیسم
مطلقا
ممنوع کرده بود
تا
منافق بودن انجمن خود را اثبات کند.
البته
خودش
استثناء بود.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر