فصل بیستم
توسعه علوم طبیعی و فلسفه بورژوائی واپسین:
فیزیک، بیولوژی، روانشناسی
جان ارپن بک
اولریش روزه برگ
برگردان
شین میم شین
پیشکش به
دکتر تقی کی منش
( 1303 ـ 1362)
بخش چهارم
پسیکولوژی (روانشناسی)
ادامه
۹۲
برنتانو در موضعگیری آگاهانه بر ضد روانشناسی بخشا فیزیولوژیکی ووندت، در اثرش تحت عنوان «روانشناسی از نقطه نظر امپیریکی»، نظرات فنومنولوژیکی خود را مطرح می سازد.
مشخصه های پدیده های روانی با توجه به اوبژکت تعیین می شود.
به نظر برنتانو، بدون اکت (عمل)، بدون فعلیت بخشیدن به اوبژکت، پدیده های روانی تشکیل نمی شوند.
اوبژکت ها به همین دلیل، فنومنال اند و نه رئال.
۹۳
این نظر برنتانو، اکتیویته (فعالیت) شخصیت را در مخالفت با اینتروسپکسیونیسم (تحلیل روندهای ورانی خویشتن) پاسیو (منفعل) ووندت، مورد تأکید قرار می دهد.
این اما علیرغم به خدمت گرفتن دانش زمانه، قابل اجرا به طرق علمی نبوده است.
۹۴
این نظر برنتانو در آثار اشتومپف، لیپ، ماینونگ، هاسرل و غیره مؤثر افتاده است.
۹۵
فنومنولوژی هاسرل در آغاز، خود را به مثابه غلبه بر پسیکولوژیسم مطرح می سازد.
اما تصورات هاسرل از چیزهای زیر موجب کسب اهمیت برای روانشناسی شدند:
الف
تصورات او راجع به سیل از سر گذشته ها
ب
تصورات او راجع به اعمال جهتدار وجود
پ
تصورات او راجع به اعمال اعمال یعنی بازتاب ها
ت
تصورات او راجع به پروتنسیون ها
ث
تصورات راجع به رتنسیون ها
به مثابه اکتیویته های طبقه بندی شده که هاسرل سوبژکتیویته ترانسندنتال (ماورای تجربی) می نامد.
(رتنسیون به توانایی ضمیر انسانی اطلاق می شود که ضمن ادراک ادراکات اکتوئل، ادراکات بی واسطه لحظات قبلی را حفظ می کند.
هاسرل آن را «تداعی اولین» می نامد.
از دید هاسرل، پروتنسیون با رتنسیون وحدتی را تشکیل می دهد.
پروتنسیون به نظر هاسرل، عبارت است از محتوای نامعین صرفا معلوم. مترجم)
۹۶
به نظر هاسرل فقط از طریق مبادله فکری اینتر سوبژکتیو (میان انسانی) می توان به اوبژکتیو رسید.
(هاسرل، «روانشناسی فنومنولوژیکی»، هاسرلینا، جلد ۹، ۱۹۶۲)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر