پروفسور
هاینتس پپرله
برگردان شین میم شین
برگردان شین میم شین
8
ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)
برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
اثر او تحت عنوان «نقد خرد محض»
نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.
کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی
به روی فلسفه گشوده است:
اتیک (نقد خرد عملی)
استه تیک (نقد قوه قضاوت)
فلسفه مذهب
فلسفه حقوق
فلسفه تاریخ
«پرولگومنا» (مقدمات)
·
کانت رفاه عمومی را به معنای
«سلامت دولت» تعریف می کند.
·
ولی منظور او «نه رفاه شهروندان و
سعادت آنها، بلکه وضعیتی است که در آن، حداکثر انطباق میان قوانین اساسی و اصول
حقوقی برقرار باشد.»
·
(کانت، «دلایل متافیزیکی اولیه آموزش حقوق»، پاراگراف 49)
9
·
بنظر هگل
نیز هدف دولت، تحقق عدالت و آزادی اخلاقی خواهد بود.
·
از این رو هگل «رفاه عمومی» را بمثابه خیری تعریف می کند که به وحدت حقوق و
رفاه می انجامد:
·
«رفاه، خیری بدون حقوق نیست.
·
همانطور که حقوق، خیری بدون رفاه
نیست.»
·
(هگل، «فلسفه حقوق»، پاراگراف 130)
10
·
رفاه عمومی در تعلیمات اجتماعی
کاتولیکی مفهوم مرکزی ئی بشمار می رود.
الف
·
اینجا رفاه عمومی، شاخص ماهوی هر نوعی
از همبود (خانواده، همبود شغلی، دولت) محسوب می شود و به معنی هدفی برای خیر است
که به خاطرش انسان ها با همدیگر متحد می شوند.
ب
·
خیرمتعالی عبارت است از «بونوا
کمون» که نمایندگان نئوتومیسم آن را به امر مشترک
عموم و نمایندگان نئواسکولاستیک آن را به «رفاه عمومی» ترجمه می کنند.
ت
·
تفاوت زبانی در این میان، تفاوتی
عینی است:
1
·
نئوتومیست ها خیر متعالی را در وهله اول به معنی کمال اعضا می دانند.
2
·
نمایندگان دیگر تعالیم اجتماعی
کاتولیکی اما ارزش خاص همبود را مورد تأکید قرار می دهند و بر آنند که تنها زمانی
کمال اعضا امکان پذیر می گردد که بدرستی سازمان یافته باشند و بنا بر هدف تعیین
شده، کارآئی لازم را از خود نشان دهند و لذا رفاه عمومی از قرار زیر است:
الف
·
اولا قانون اساسی درست همبود، به مثابه
ارزش ابزار (وسیله
ارزشی) اجتماعی
ب
·
ثانیا کمال هر کدام از اعضای همبود
بمثابه ارزش آماج (آماج ارزشی) اجتماعی.
ت
·
در زمینه ی ارزش آماج همبود دولتی،
میان نمایندگان تعالیم اجتماعی کاتولیکی وحدت نظر وجود دارد:
·
ارزش آماج عبارت است از «تجسم (مادیت یابی) آن پیش شرایط اجتماعی که برای انسان ها
امکان شکوفائی کامل ارزش های خود را فراهم می آورند و یا تسهیل می کنند»
·
(پاپ یوهانس 13، «رساله ماتر مگیسترا»، ص 65)
پ
·
و یا «مجموعه شرایط زندگی اجتماعی
که افراد، خانواده ها و گروه های اجتماعی بوسیله آنها بدون مانعی به تحقق کمال خود
نایل می آیند.»
·
(کلیسا در جهان کنونی، ص 74)
ث
·
البته چند و چون مشخص این پیش شرط
ها و پیش شرایط مسکوت گذاشته می شود.
ج
·
فلاسفه کاتولیک بر آنند که اینجا
ما با مسائل حقوقی، اقتصادی، سیاسی، معنوی ـ اخلاقی و فنی سر و کار داریم که در
طول تاریخ تغییر می یابند.
ح
·
البته پاره ای از قوانین اساسی
عمومی را همواره عمده می کنند:
1
·
صلح درونی و برونی را
2
·
ثبات اجتماعی و امنیت را
3
·
وضع زندگی مادی شرافتمندانه و
مطمئن برای همه طبقات مردم را
4
·
احترام به حق مالکیت خصوصی به انضمام
مالکیت خصوصی بر وسایل تولید را
5
·
رضایت اجتماعی را
6
·
هارمونی (هماهنگی) کامل و پایدار میان اعضای همبود را.
11
·
در تاریخ فلسفه اگرچه در اظهارات مربوط
به رفاه عمومی، نظرات پیشرفته ای نیز مطرح می شوند و ایدئال های هومانیستی (بشردوستی)
تعیین می گردند، اما همه این نظرات در یک چیز مشترکند و آن بی توجهی به تضادهای
طبقاتی در جامعه است.
12
·
وجه مشترک دیگر این نظرات، عدم
قبول این واقعیت است که رفاه عمومی راستین تنها در جامعه بی طبقه می تواند امکان
پذیر باشد.
13
·
این عیب و نقص اما راه را برای
تبدیل امر هومانیستی به ضد خود نیز هموار می کند و امکان سوء استفاده از آن را
برای سرپوش نهادن بر تضادهای طبقاتی پدید می آورد.
14
·
در رابطه با نقد نظریات کاتولیکی،
مراجعه کنید به نئوتومیسم (بخش تعلیمات اجتماعی
کاتولیکی) در در تارنمای دایرة المعارف روشنگری .
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر