پروفسور دکتر هانس هیبش
برگردان
شین میم شین
پیشکش
به
هوشنگ
تیزابی
(۱۳۲۲
ـ ۱۳۵۳)
مؤلف «نقدی بر فرویدیسم»
مؤلف «نقدی بر فرویدیسم»
12
·
بطور کلی می توان در این زمینه به سه طرح متمایز از هم
اشاره کرد که به بررسی مسئله فرد و جامعه می پردازند:
الف
«روانشناسی
خلق ها»
·
طرح لازاروس و اشتاین تال که
تحت عنوان «روانشناسی خلق ها» در سال 1860 مطرح می شود.
1
·
این طرح از فرضیه بندی «روح ماورای فردی» آغاز می کند و می توان آن را در
راستای سیستم اجتماعی «خلق» محسوب داشت.
2
·
ضمنا این طرح را می توان به عنوان واریانتی از ایدئالیسم
عینی در نظر گرفت.
3
·
از بکاربردن مفهوم «خلق» از سوی این حضرات معلوم می شود
که هدف آنها سرپوش نهادن بر مناسبات طبقاتی است.
4
·
طبیعی است که اثبات بطلان این طرح اصلی به معنی امتناع از بررسی ساختار های روانی قومی که بطور تاریخی
پدید آمده اند، نیست.
5
·
اما این مسائل علمی تنها بر اسا ماتریالیسم تاریخی قابل
حل اند.
ب
«روانشناسی توده ها»
·
روانشناسی توده ها در اواخر قرن نوزدهم از سوی تارده، زیگل و له بون پا به عرصه وجود نهاد که برخلاف «روانشناسی
خلق ها»، تأثیرش ـ بیشک به سبب خصلت جانبدارانه ی آشکارش ـ تا عصر حاضر می رسد.
1
·
این طرح بویژه با انتشار کتاب له
بون تحت عنوان «روانشناسی توده ها» در سال 1895 مطرح گردید.
2
·
این کتاب بیانگر بی پرده مبارزه ایده ئولوژیکی ـ طبقاتی
بورژوازی بر ضد پرولتاریا ست و استدلال های آن کماکان ـ قبل از همه ـ در «تئوری
توده ها ـ خبرگان» بر ضد جنبش کارگری مورد استفاده قرار می گیرد.
ت
تعالیم مربوط به غریزه در رفتار
اجتماعی
·
تعالیم مختلف مربوط به غریزه در رفتار اجتماعی مک دوگال سومین دسته از روانشناسی اجتماعی بورژوائی را تشکیل می دهند.
1
·
صرفنظر از این که مفهوم غریزه بمثابه وسیله ای برای توضیح
رفتار انسانی نامناسب و نابجا ست، خلاصه کردن رفتار اجتماعی انسان ها در مکانیسم
های تنظیمی مادر زاد به معنی نا دیده گرفتن مکانیسم های تعیین کننده ی واقعی، یعنی
مکانیسم های اجتماعی رفتار و به معنی نفی بیولوژیستی خصلت اجتماعی انسان ها ست.
2
·
روانشناسی اجتماعی کنونی رایج در کشورهای سرمایه داری،
اگرچه تحت فشار حقایق امور، مجبور به وداع با نظرات سنتی خود می شود، ولی خصلت
طبقاتی آن از دو نظر زیر همچنان حفظ می شود:
الف
·
اولا در نظریه پوزیتیویستی وسیعا رایج که به نفی تئوری
سازی علمی ـ اجتماعی فراگیر و یا به هراس از آن منتهی می شود.
ب
·
ثانیا در این حقیقت امر که نتایج پژوهشی این روانشناسی
اجتماعی (مثلا در باره نظرات و موضعگیری های مردم) در کشورهای امپریالیستی برای
تحریف افکار توده های مردم مورد سوء استفاده قرار می گیرند.
3
·
طبیعی است که این روانشناسی اجتماعی، تئوری سازی در باره
مسائل منفرد را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر