سیری در جهان بینی ملا نصرالدین (2)

ملا نصرالدین (وفات در سال ٦٨٣ هجری، مطابق ١٢٨٤ میلادی)

ملا نصرالدین شخصیتی داستانی و بذله‌ گو در فرهنگ‌های عامیانه ایرانی، افغانی، ترکیه ‌ای، عربی، کردی، قفقازی، هندی، پاکستانی و بوسنی است که در یونان هم محبوبیت زیادی دارد و در بلغارستان هم شناخته ‌شده است.

شرط طلاق

ملا در بازار پيراهن زري براي زنش ميخريد.

رفيقش گفت:

تو مي خواستي زنت را طلاق بدهي پس پيراهن زري براي كي مي خري؟

ملا جواب داد:

زنم شرط كرده كه اگر پيراهن زري برايش بخرم پيش قاضي بيايد و طلاق را قبول كند.

سرچشمه:

نت شمالی

تحلیل از شین میم شین

·        هدف ما از تحلیل حکایات ملا، آشنائی با جهان بینی او و طرز تفکر مردم در بیش از هفتصد سال قبل است.

عنوان حکایت

شرط طلاق

·        از همین عنوان حکایت، معلوم می شود که 700 پیش نیز دیالک تیک زن و مرد یکی از تعیین کننده ترین دیالک تیک های جامعه در کشورهای شرق (ایران، افغانستان، ترکیه‌، کشورهای عربی، کردستان، قفقاز، هند، پاکستان و بوسنی) بوده است.

1

ملا در بازار پيراهن زري براي زنش مي خريد.

رفيقش گفت:

تو مي خواستي زنت را طلاق بدهي پس پيراهن زري براي كي مي خري؟

·        همین پرسش و پاسخ از ماهیت مناسبات زن و مرد در آن روزگار پرده برمی دارد.

·        رفیق ملا با سؤال خویش از این حقیقت امر پرده برمی دارد که خرید پیراهن برای همسر قاعدتا بشرطی صورت می گیرد که همبائی زن و شوهر تضمین شده باشد.

·        اگر قرار بر طلاق و جدائی میان زن و شوهر باشد، دیگر خرید پیراهن برای همسر لزومی پیدا نمی کند.

·        شگفت انگیز برای رفیق ملا اما خرید پیراهن زری برای زن، ضمن داشتن نیت طلاق است.

·        محتوای معنوی حکایت نیز همین جا ست:

2

ملا جواب داد:

زنم شرط كرده كه اگر پيراهن زري برايش بخرم پيش قاضي بيايد و طلاق را قبول كند.

·        اکنون معلوم می شود که خرید پیراهن نه از سر مهر به همسر، بلکه بنا بر حساب و کتاب است.

·        این اما به چه معنی است؟

الف

·        این اولا بدان معنی است که ملا دیالک تیک وسیله و هدف را به شکل دیالک تیک رشوه و طلاق بسط و تعمیم می دهد.

·        خرید پیراهن زری وسیله ای است برای اقناع زن به رفتن پیش قاضی و تن در دادن به طلاق.

2

·        این ثانیا بدان معنی است که زن ملا انسانی اندیشنده و خردمند است.

·        چرا؟

·        برای اینکه او از نقطه ضعف ملا استفاده درخور می کند.

·        حالا که ملا قصد جدائی دارد، او هم بخشی از مزد زحمات خود را به نحوی از انحاء پس می گیرد تا در ایام تهیدستی و بیکسی به فروش برساند و از گرسنگی نمیرد و یا خود را زیبا جلوه دهد و همسری در واویلای جامعه طبقاتی پیدا کند.

پایان