فصل پانزدهم
روانکاوی
پروفسور دکتر
کارل هاینتس بروان
برگردان شین
میم شین
پیشکش به
هوشنگ تیزابی
(۱۳۲۲ ـ ۱۳۵۳ )
مؤلف «نقدی بر فرویدیسم»
بخش سوم
نئو ـ روانکاوی
فرویدومارکسیسم
توسعه روانکاوی در حال حاضر
·
از اواسط و اواخر سال های 60 قرن
بیستم، تئوری علمی ـ اجتماعی گرا، هرمه نویتیک مبتنی بر روانکاوی را وارد برنامه
اش کرده است.
·
(هرمه نویتیک یک واژه یونانی است.
·
ارسطو در اثر خود تحت عنوان «روح
انسانی» از دو تعین مهم زبان آدمی پرده برمی دارد:
الف
·
زبان به مثابه اسباب تفسیر
ب
·
زبان به مثابه اسباب تبیین چیزی
·
(ارسطو، «روح انسانی»، فصل دو، ص 8)
1
·
هرمه نویتیک بدین ترتیب به تعلیمات
تفسیر یا به تعلیمات تفهیم اطلاق می شود.
·
هرمه نویتیک چه بسا به عنوان
تعلیمات تفسیر و یا هنر تفسیر بکار می رود.
·
هرمه نویتیک به عنوان تئوری عام
تفسیر نیز به خدمت گرفته می شود. مترجم)
1
کارل اوتو اپل
(1922)
فیلسوف المانی
نماینده اتیک بحث
·
اینجا علاوه بر کارل اوتو اپل،
باید بویژه از یورگن هابرمس نام برد.
·
(کارل اوتو اپل، «علمگرائی، هرمه نویتیک و
نقد ایده ئولوژی» در اثر اپل تحت عنوان «هرمه نویتیک و نقد ایده ئولوژی» 1971)
2
یورگن هابرمس (متولد 1929 دوسلدورف)
جامعه شناس و فیلسوف آلمانی
از نمایندگان تئوری انتقادی (پسا مکتب
فرانکفورت)
پیوند دهنده ماتریالیسم تاریخی با پراگماتیسم
آمریکائی، با تئوری توسعه پیاگت و با روانکاوی فروید
از پیروان تئوری اتیک بحث و حقوق کارل اوتو اپل
نماینده تئوری عمل کومونیکاتیو
از فلاسفه بورژوائی معاصر
جوایز
دریافتی هابرمس
سال نام جایزه ها
1980
جایزه تئودور
آدورنو
1985
جایزه خواهران
شول
1986
جایزه گوتفرید
ویلهلم لایب نیتس
1987
جایزه زورنینگ
دانشگاه کوپنهاک
1995
جایزه کارل
یاسپرس
1999
تئودور هویس
2001
جایزه صلح تجارت
کتاب
2003
جایزه پرینس فون
آستورین
2004
جایزه کیوتو (50
میلیون ین)
2004
جایزه افتخاری
هولبرگ (5700000 یورو)
2005
جایزه هولبرگ
(520 هزار یورو)
2006
جایزه برونو
کرایسکی
2006
جایزه دولت نورد
راین وستفالین
2008
جایزه اروپا (50 هزار یورو)
·
یورگن هابرمس بر آن است که
خودشناسی، مشخصه ماهوی زبانمندی (صاحب نظر بودن) است و این مشخصه فقط در بحث عاری
از سلطه توسعه می یابد.
·
(یورگن هابرمس، «فن و علم به مثابه ایده
ئولوژی»، 1968، ص 163)
3
·
از دید یورگن هابرمس، پارادیم
خودشناسی را روانکاوی تشکیل می دهد و نه عمل کومونیکاتیو مثله شده که از نابرابری
های اجتماعی نشئت می گیرد.
·
برای اینکه روانکاوی، «بسان هرمه
نویتیک علوم انسانی، فهم پیوندهای سمبولیکی بطور کلی را در مد نظر ندارد.
·
بلکه به اکت فهمیدن که خودشناسی
است، منتهی می شود.»
·
(یورگن هابرمس، «شناخت و علاقه»، 1973، ص
280)
4
·
یورگن هابرمس می نویسد:
·
«خودشناسی ئی که توسط روشنگری در این زمینه
القا شده، اکتی است که بواسطه آن، سوبژکت، خود را از جایگاهی خلاص می کند که در آن
به اوبژکت بدل شده بود.»
·
(همانجا، ص 302)
5
·
در این درک و برداشت یورگن هابرمس
از روانکاوی، اگر چه نیاز مجاز و مشروع به غلبه بر فرمالیسم و پوزیتیویسم علوم
اجتماعی انعکاس می یابد، اما درست به دلیل جداسازی حساب شده ی کار (عمل
انسترومنتال، عمل به واسطه ابزار) از
اینتر اکسیون (عمل کومونیکاتیو، عمل مبتنی بر هماندیشی)، درک اشتراط (مشروطیت)
مادی سوبژکتیویته انسانی امکان ناپذیر می گردد.
·
(مراجعه کنید به یورگن هابرمس، «فن و علم به
مثابه ایده ئولوژی»، 1968، ص 33، 34، «شناخت و علاقه»، ص 69)
6
الفرد لورنتسر
(1922
ـ 2002)
جامعه شناس
روانکاو آلمانی
از
پیشاهنگان روانکاوی
·
به دلیل همین ایدئالیسم که هر نوعی
از دوئالیسم بدان خاتمه می یابد، بوده که لورنتسر از اوایل سال های 70 قرن بیستم
از یورگن هابرمس فاصله گرفته و در صدد بر قراری پیوند میان مارکسیسم و روانکاوی بر
آمده است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر