فصل پانزدهم
روانکاوی
پروفسور دکتر
کارل هاینتس بروان
برگردان شین
میم شین
پیشکش به
هوشنگ تیزابی
(۱۳۲۲ ـ ۱۳۵۳ )
مؤلف «نقدی بر فرویدیسم»
بخش سوم
نئو ـ روانکاوی
فرویدومارکسیسم
توسعه روانکاوی در حال حاضر
ادامه
·
توسعه دیگری از روانکاوی در فرانسه
پدید می آید:
1
·
نئو پوزیتیویسم در فرانسه هرگز
تأثیر تعیین کننده ای نداشته است.
·
تا اواخر سال های 50،
اگزیستانسیالیسم ژان پل سارتر در فرانسه مسلط بوده است.
2
·
اگزیستانسیالیسم ژان پل سارتر در
سال 1960 با انتقاد از عقل دیالک تیکی، کوشید تا مسائل اجتماعی ـ نظری را قوی تر
(جدی تر) در نظر گیرد، بدون آنکه استنباطات اگزیستانسیالیستی و روانکاوی را دور
اندازد.»
·
(ژان پل سارتر، «مارکسیسم و
اگزیستانسیالیسم»، 1964
·
«انتقاد از عقل دیالک تیکی»، جلد 1، 2، 1967)
3
·
پس از ورشکستگی ژان پل سارتر در
این تلاش، در اواسط سال های 60 قرن بیستم، جای اگزیستانسیالیسم را استروکتورالیسم
(ساختارگرائی) گرفت.
·
مراجعه کنید به استروکتورالیسم لوی
اشتراوس در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
·
در جوار آنتروپولوژی لوی اشتراوس و
تاریخ فرهنگ فوکو، تفسیر استروکتورالیستی ـ روانکاوانه ی لکان، اهمیت تعیین کننده
ای کسب کرد.»
·
(مراجعه کنید به لکان، «آثار»، جلد 1، 2، 1973 / 1975)
4
·
اثرگذارترین اثر نسل دوم تفسیر
استروکتورالیستی ـ روانکاوانه، آنتی اودیپوس بوده است:
·
(گ. ده لوتسه و گواتاری، «آنتی ـ اودیپوس»،
1977)
5
·
لکان به پیروی مستقیم از هایدگر،
رابطه زبان و ناخودآگاهی را به مسئله مرکزی روانکاوی مبدل می سازد.
6
·
لکان از دو نکته زیر شروع به حرکت
می کند:
الف
·
زبان تشکیل دهنده ی سوبژکتیویته
انسان ها ست.
·
یعنی زبانشناسی شالوده علوم انسانی
است.
ب
·
ناخودآگاهی، بسان زبان، ساختاربندی
شده است.
·
یعنی آماج هرمه نویتیک، کشف
ساختارهای زبانی پوشیده و مستور است.
7
·
لکان با تکیه بر این دو نکته به
این نتیجه می رسد که «روانکاو در مفهوم ناخودآگاهی ها سهیم است.
·
برای اینکه ناخودآگاهی ها گیرنده
های (ادرسات) تفاسیر روانکاو هستند.
·
بنابرین، از این به بعد، ما دیگر
نمی توانیم، بحث راجع به ناخودآگاهی ها را در ورای تزهائی انجام دهیم که روانکاو
عرضه می دارد.
·
«یعنی حال حاضر ناخودآگاهی ها که تعین شرایطی
خود را در نزد دیگری پیدا می کند، در هر بحث باید در احکام روانکاو جستجو شود.»
·
(لکان، «آثار» جلد 2، ص 212)
8
·
لکان می نویسد:
·
«این بدان معنی است که سبک سختگیرانه گزارش
تجربی، تمامی تئوری را تشکیل نمی دهد.
·
اما گزارش تجربی ضامن آن است که احکام (که تئوری بر اساس انها به دانش تجربی دست
می یابد) حاوی آن تکانه ی حکمی باشند که
در آن تاثیرات استعاره ای و متونومی (تعویض نام) فعلیت کسب می کنند.
·
این بدان معنی است که تزهای ما،
مکانیسم هائی را به دنبال می اورند که فروید به عنوان ناخودآگاهی ها توصیف کرده
است.»
·
(همانجا، ص 213)
9
·
لکان در این رابطه به میتولوژی
«گله ها اولیه» فروید پناه می برد.
·
او برای حفظ قتل اولیه، به تنها
چیزی که نیاز دارد، زبان است.
10
·
«اکنون جانسختی معصیت آگاهی (معصیت
ناخودآگاهی) (وقوف به پدرکشی در آغاز
تاریخ، ضمن وقوف به بیگناهی خویش. مترجم)
فیلوژنه تیکی قدر قدرت خودنمائی می کند.
11
·
به محض اینکه انسان با زبان در
رابطه قرار می گیرد، به محض اینکه انسان به سخن گفتن شروع می کند، مجبور به قبول
بار معصیت می شود.
·
مجبور به جبران معصیت (خطای خطیر نیای
خویشتن) می شود.
·
معصیتی که انسان خود را در رابطه
با آن، بی گناه می داند.»
·
(لانگ، «زبان و ناخودآگاهی»
·
ژاک لکان، «تأسیس روانکاوی»، 1973،
ص 165)
12
·
تجزیه و تحلیل زبانتحلیلی و هرمه
نویتیکی ناخودآگاهی هر چقدر هم برای نزدیک شدن به توضیح اشتراط (مشروطیت) های اجتماعی
ناخودآگاهی و سوبژکتیویته انسانی، زور بزنند، باز هم نمی توانند به توضیح علل مادی
آنها قادر گردند.
13
·
به همین دلیل نه لکان، نه بینز
ونگر و نه روانکاوی هستی ـ تحلیلی حتی از امکانات خود نمی توانند، استفاده
کنند.
14
·
بویژه، تأملات لکان راجع به
سینکرونی و دیاکرونی در هر حال، به تاریخیت انتزاعی انسان ها می رسد.
·
در نتیجه، به فقدان تاریخیت انسان
ها می رسد و از درک بنیادی اهمیت شرایط تاریخی گشته و از درک اهمیت اجتماعی ـ مشخص
تشکیل و شکوفائی سوبژکتیویته انسانی عاجز می ماند.
·
(ژاک لکان، «آثار»، جلد 2، ص 213))
15
·
به عوض آن، شق القمر های زیر صورت
می گیرند:
الف
·
سوبژکت، بطرز سوبژکتیویستی و اسپکولاتیو ـ هومانیستی به مثابه چیزی همیشه
موجود فرض گرفته می شود.
·
مراجعه کنید به سوبژکت، سوبژکتیو،
سوبژکتیویته، سوبژکتیویسم، اسپکولاسیون (گمانورزی) در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
ب
·
ناخودآگاهی، اونتولوژیزه می شود.
·
مراجعه کنید به اونتولوژی در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
پ
·
مضامین شعور انسانی از درونمایه
تخلیه می شوند.
·
پوک می شوند.
16
·
این بیماری بینشی نسبت به رئالیته
(واقعیت) اجتماعی و تاریخیت آن، مشخصه درک هایدگر از هرمه نویتیک است و در همه
تفاسیر روانکاوانه تأثیر گرفته از هایدگر، حی و حاضر است.
·
مراجعه کنید به هرمه نویتیک در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر