نیهلیسم اخلاقی (1)

پروفسور دکتر وینفرید شرودر  

استاد دانشگاه فیلیپ ماربورگ آلمان

متخصص رشته های زیر:

فلسفه آنتیک (جهان باستان کلاسیک)

عصر جدید آغازین

 روشنگری

متافیزیک

فلسفه مذهب

فلسفه عملی

تاریخ مفاهیم 

آثار:

نیهلیسم اخلاقی

منشائات آته ئیسم

 نیهلیسم اخلاقی 

انتقاد رادیکال از اخلاق

از سوفیست ها تا نیچه  

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

برگردان شین میم شین

I

فرم های انتقاد از اخلاق  

 

·        اخلاق همیشه بارها زیر علامت سؤال قرار گرفته، به نقد کشیده شده و مورد تردید قرار داشته است.

·        کماکان هم به همین سان.

1 

·        راجع به محتوا، دلیل و حد و حدود این زیر علامت سؤال قرار دادن ها، به نقد کشیدن ها و مورد تردید قرار دادن های اخلاق هم در درون فلسفه و هم در خارج از آن، اختلاف نظر هست.

·        اما تردیدی نیست که انتقاد از اخلاق به دلیل تأثیرات فلسفی ـ حیاتی آن بوده است.  

2 

·        فرم های معینی از اخلاق مذهبی و منهیات آن مبنی بر مجازات الهی در آخرت، به خودی خود از بین نرفته اند.

·        بلکه در روند انتقاد استدلالی مشقت بار تضعیف گشته اند.

3 

·        قبل از همه می بایستی اعتقادی به چالش کشیده شود که توسط معلمان اخلاق توسعه داده شده بود.

·        در اثر این چالش، زمینه برای تشکیل حوزه حیاتی شخصی فارغ از اخلاق پدید آمده است: 

·        اینکه امروز کسی ادعا نمی کند که هر کس تکالیفی نسبت به خویشتن خویش دارد، یکی دیگر از نتایج انتقاد از اخلاق بوده است.

·        این پدیده، داشتن رابطه آزاد با خویشتن خویش را تسهیل کرده است.

·        مثلا در زمینه نهی مذهبی ـ اخلاقی از انتحار در شرایط دشوار  که اقوام و خویشان فرد مورد نظر را به درد می آورد.

4

·        نباید فراموش کرد که رهایی انسان ها از احساس معصیت، گناهکار تلقی کردن خویش و عذاب وجدان رایج از دیرباز،  در نتیجه مشاجرات شدید در اتیک (اخلاق) عصر جدید صورت گرفته است.

5 

·        اگرچه توسعه و تکامل اجتماعی ـ تاریخی سهم بزرگی در از بین رفتن ایدئال های مبتنی بر ریاضت کشی و پرهیز از نشاط سنتی به عهده داشته اند، ولی فلاسفه منتقد اخلاق بوده اند که توجیه رایج این ایدئال های اخلاقی را به چالش کشیده اند و با ارائه دلیل آنها را بیهوده و به درد نخور اعلام کرده اند.

6 

·        به عنوان مثال در زمینه دستاوردهای انتقاد از اخلاق می توان به غیر اخلاقی تلقی کردن برخی از عملیات جنسی اشاره کرد.

·        ما در همه این مثال ها با چالش هائی سر و کار داریم که در چارچوب فلسفه اخلاق صورت گرفته اند.

7   

·        اما تنظیم ساز و برگ مفهومی برای قواعد اخلاقی، مورد بررسی قرارد ادن هنجارها و روش های اخلاقی و یا چه بسا حذف برخی از آنها سبب نشده که اخلاق بطور کلی زیر علامت سؤال قرار گیرد.

·        بحث در این زمینه کسب و کار هر روزه فلسفه اخلاق است.

 

ادامه دارد.