تحلیلی
از
سهراب
کاسوده می نمود ز جا خاست
دیدار با حکیم
پنداشتی که درد ورا کاست
ژولیده روی و موی
خفتان و جامه چاک،
پیچان و پا کشان
دستی به روی زخم تهیگاه
خون چکان
با حرمتی چنان که بشاید
بر او نماز برد
او را سلام داد
وانگه شکسته وار، به پیش آمد
بر دفتر گشوده شهنامه ایستاد:
معنی تحت اللفظی:
سهراب که پس از دیدار با گردآفرید به آرامش خاطر دست یافته بود، با مشاهده ی فرود حکیم طوس
برخاست.
انگار با مشاهده ی حکیم، دردش را فراموش کرده بود.
سهراب با روی و موی پریشان، با جامه پاره و با لباس ضد ضربه (خفتان، امروزه لباس ضد گلوله) شکافته و با دستی بر زخم خونچکان در تهیگاه خویش، پا کشان و به خود پیچان برخاست.
با احترام درخور، سلام گفت و در مقابل حکیم طوس تعظیم کرد.
بعد شکسته وار گام به پیش نهاد و بر دفتر گشوده ی شاهنامه ایستاد.
۱
سیاوش
در این بند تراژدی،
به تصور و تصویر رابطه متقابل کاراکتر قصه و خالق قصه می پردازد.
دیدار خالق تراژدی به کاهش درد قهرمان مغلوب منجر می شود.
سهراب انگار رهائی خود را نه در نوشداروی موعود، بلکه در گفتگو با حکیم طوس می جوید.
۲
هالی وود در فیلم مهیجی که آمیزه ای از چندین قصه پر ماجرای معروف خاص کودکان است،
رابطه قهرمانان قصه ها با پسرکی را تصویر می کند
که شبیه رابطه سهراب با فردوسی است.
هدف هالی وود تشجیع کودک محتاط در گذر از سد و بندهای احتیاط و ترس به قله های تهور و مخاطره بوده است.
۳
این تصور و تخیل سیاوش اما بیشک نمونه وار است و ما تاکنون به چنین رابطه ای میان کاراکتر قصه و خالق آن برخورد نکرده ایم.
۴
برخاستن سهراب و ایستادن بر دفتر شاهنامه
نیز
نوآورانه، تخیل مند و بسیار زیبا و پر معنا ست.
اما سیاوش چرا و به چه دلیل و معنا سهراب واقعی را به دفتر شاهنامه، یعنی به عالم قصه بر می گرداند؟
الف
برای کشف پاسخ به این پرسش باید به بقیه ماجرا در «مهره سرخ» توجه کنیم.
ب
شاید رجعت قهرمان به قصه، یعنی برگشت سهراب به دفتر شاهنامه،
به معنی بازنویسی دیگرگونه شاهنامه حکیم طوس
توسط حکیم توده ها (سیاوش) باشد.
این بدان معنی است که شاهنامه فردوسی در پله تکاملی کنونی از نو و با نگرشی نو بازتولید (بازنویسی و بازگوئی) می شود.
خواهیم دید.
پ
شاید هدف سیاوش از این بازگردانی قهرمان به دفتر قصه، برقراری مجدد پیوند گسیخته میان او و قصه مربوط به او با دیگر قصه های شاهنامه و دیگر کاراکترهای قصه های شاهنامه باشد.
این مسئله را هم باید در روند تحلیل شعر «مهره سرخ» حل کنیم.
ت
شاید منظور سیاوش از برگرداندن سهراب به دفتر شاهنامه،
فراهم کردن زمینه برای گفتگو میان قهرمان تراژدی و خالق تراژدی باشد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر